Spis treści:
- W jakim okresie żeruje ćma bukszpanowa?
- Jakie krzewy atakuje ćma bukszpanowa?
- Mąka ziemniaczana na ćmę bukszpanową
- Inne sposoby na zwalczanie ćmy bukszpanowej
W jakim okresie żeruje ćma bukszpanowa?
Ćma bukszpanowa (Cydalima perspectalis), to inwazyjny gatunek motyla pochodzący z Azji, który od kilku lat stanowi poważne zagrożenie dla bukszpanów w Europie, w tym w Polsce. Motyle ćmy bukszpanowej przypominają zwykłe ćmy. Mają białawe skrzydła z brązową obwódką. Same motyle nie stanowią zagrożenia dla bukszpanów. Problemem są gąsienice, które są bardzo żarłoczne i powodują większość szkód. Cykl życia ćmy bukszpanowej, a co za tym idzie, okresy jej żerowania, są silnie uzależnione od warunków klimatycznych i pór roku:
- wczesna wiosna (marzec - kwiecień): w marcu i kwietniu zaczynają pojawiać się larwy, które przetrwały zimę. To one są odpowiedzialne za pierwsze żerowanie na bukszpanie. Żerują intensywnie, konsumując liście i młode pędy rośliny, co prowadzi do jej osłabienia. Larwy te są zazwyczaj niewielkie i łatwe do przeoczenia, ale ich żarłoczność szybko zaczyna być widoczna;
- wczesne lato (maj - czerwiec): w tym okresie pojawia się pierwsze pokolenie dorosłych motyli. Samice ćmy bukszpanowej składają okrągłe jaja, które najpierw są jasnożółte, a potem pojawiają się na nich czarne plamki. Szkodnik składa je na dolnej stronie liści bukszpanu, a po kilku dniach wylęgają się z nich jasnozielone larwy. Wówczas zaczynają intensywnie żerować, prowadząc do całkowitego ogołocenia roślin z liści nawet w kilkanaście godzin. Bukszpan jest często pokryty przędzą, w której znajdują się larwy;
- lato (lipiec - sierpień): latem larwy z drugiego pokolenia, które z czasem mogą przybrać brązową barwę, kontynuują swoje niszczycielskie działanie. To właśnie wtedy szkody wyrządzane przez ćmę bukszpanową są najbardziej widoczne, a rośliny często nie mają czasu na regenerację przed jesienią;
- wczesna jesień (wrzesień - październik): w tym czasie pojawia się trzecie pokolenie ćmy bukszpanowej. Jest to ostatnia faza żerowania przed zimą. Te larwy są odpowiedzialne za największe straty, ponieważ niszczą liście, które bukszpan zgromadził, aby przetrwać zimę. Zmniejszenie masy zielonej rośliny może prowadzić do jej osłabienia i zwiększenia podatności na choroby.
Przeczytaj również: Najlepsza, choć mało znana metoda na ćmę bukszpanową. Niszczy żarłoczne gąsienice i chroni krzewy
Zimą od listopada do lutego larwy chowają się w gąszczu liści lub między pędami bukszpanu, gdzie pozostają w stanie hibernacji. W zależności od warunków klimatycznych, mogą przejść w stan diapauzy, czyli fazę spoczynku, która pozwala im przetrwać trudne warunki zimowe. W tym czasie nie żerują, ale są gotowe do natychmiastowego działania, gdy tylko temperatura zacznie rosnąć na wiosnę.
Cykl życia ćmy bukszpanowej uzależniony jest o warunków klimatycznych i pogody. Fot. Martina Unbehauen/123RF.com
Jakie krzewy atakuje ćma bukszpanowa?
Ćma bukszpanowa jest wyspecjalizowanym szkodnikiem, który atakuje przede wszystkim bukszpany (Buxus spp.). To rośliny z rodziny bukszpanowatych, które są popularne w ogrodach ze względu na swoje wiecznie zielone liście i łatwość formowania w różne kształty.
Ćma bukszpanowa preferuje różne gatunki bukszpanów, w tym:
- bukszpan wieczniezielony (Buxus sempervirens) – najbardziej popularny gatunek, często wykorzystywany w ogrodach, parkach i na żywopłoty;
- bukszpan drobnolistny (Buxus microphylla) – gatunek o drobniejszych liściach, również często spotykany w ogrodach;
- bukszpan balearski (Buxus balearica) – mniej popularny, ale także podatny na ataki ćmy bukszpanowej;
Ze względu na to, że ćma bukszpanowa to owad monofagiczny, jest dość wybiórcza w swoich preferencjach pokarmowych, co oznacza, że inne rośliny ogrodowe, które nie należą do rodzaju bukszpan, nie powinny być przez nią atakowane. Jednak na Podkarpaciu ćma zaczęła interesować się również krzewami innymi niż bukszpany, takimi jak laurowiśnie i ostrokrzewy.
Przeczytaj również: Nawrót ćmy bukszpanowej. 10 kroków do zwalczenia szkodnika
Mąka ziemniaczana na ćmę bukszpanową
Ćma bukszpanowa ze względu na swoją ogromną żarłoczność otrzymała niechlubne miano „azjatyckiego najeźdźcy”. Kiedy już pojawi się w danej okolicy, w krótkim czasie zniszczy większość krzewów bukszpanu. W mojej miejscowości zasiała ogromne spustoszenie w ogrodach sąsiadów. Gdy sąsiadka podzieliła się ze mną prostą i naturalną metodą zwalczania tych szkodników, od razu zaczęłam działać. Skuteczny środek do walki z ćmą miałam już w domu.
Najszybszym i najprostszym rozwiązaniem okazała się mąka ziemniaczana. Aby zlikwidować szkodnika, posypujemy nią krzewy bukszpanu. Ćmy, które się z nią zetkną, po prostu zginą. Zabieg ten warto powtórzyć kilkakrotnie, by upewnić się, że pozbyliśmy się wszystkich larw owada. Kiedy już go zakończymy, pod drzewem możemy rozłożyć folię i energicznie potrząsnąć roślinami. W ten sposób usuniemy pozostałości mąki ziemniaczanej oraz gąsienic.
Jeżeli część dorosłych i w pełni wykształconych osobników pozostanie na krzewach, nie będą stanowiły aż tak poważnego problemu. Największą zmorą ogrodników są jaja ćmy bukszpanowej i wyklute z nich larwy, dlatego trzeba je jak najszybciej usunąć. Dorosłe osobniki możemy zebrać ręcznie. Zamiast mąki ziemniaczanej można także użyć mąki pszennej lub kukurydzianej.
Ćma bukszpanowa to groźny szkodnik - gąsienice objadają liście krzewu, prowadząc do jego obumarcia. Fot. Anna Czowalla/Deccoria.pl
Inne sposoby na zwalczanie ćmy bukszpanowej
Najlepszym rozwiązaniem na zapobieganie atakom ćmy jest oczywiście stosowanie metod prewencyjnych. Regularne nawożenie i odpowiednie nawadnianie bukszpanów może zwiększyć ich odporność choroby i szkodniki. Usuwając uszkodzone pędy oraz martwych części roślin, ograniczymy siedliska dla larw. Pomocne mogą okazać się także specjalne siatki zabezpieczające rośliny przed składaniem jaj przez dorosłe motyle. Po przycinaniu bukszpanów należy starannie usuwać i utylizować wszelkie odpady, aby nie pozostawić larw na miejscu.
- Naturalne metody
W sytuacji, w której inwazja ćmy bukszpanowej jest niewielka, możemy ręcznie usunąć larwy i przędzę z roślin. Jest to metoda czasochłonna, ale skuteczna w małych ogrodach. Oprócz tego można również zastosować opryski wodą. Silny strumień wody może spłukać larwy z bukszpanu. Należy jednak pamiętać, że ta metoda nie jest wystarczająca jako samodzielne działanie, szczególnie przy większej populacji szkodnika.
Dobrym pomysłem, który również pozwoli nam pozbyć się ćmy bukszpanowej, jest wprowadzenie do ogrodu naturalnych drapieżników, takich jak ptaki (np. sikory), dla których ćmy są przysmakiem. W tym celu w różnych miejscach ogrodu należy rozmieścić budki lęgowe.
Przeczytaj również: Zrób napar i spryskuj gąsienice żerujące na bukszpanie. Znikną i nie wrócą
Oprócz tego możemy również zastosować naturalne opryski. W tym celu 1 litr wody mieszamy ze 100 ml octu jabłkowego. Tak przygotowaną mieszanką spryskujemy krzewy bukszpanu.
Istnieje również inna, równie prosta do przygotowania mikstura. Do 1 litra wody dodajemy 1 łyżkę płynu do mycia naczyń oraz 2 łyżki sody oczyszczonej. Mieszanka sody i płynu do mycia naczyń skutecznie zwalcza ćmę bukszpanową, działając jak gotowy oprysk. Wystarczy przelać ją do butelki z atomizerem.
- Chemiczne metody
W przypadku większych inwazji ćmy bukszpanowej koniecznie może okazać się zastosowanie preparatów chemicznych. Najbardziej efektywne są te zawierające substancje czynne, takie jak:
- deltametryna: kontaktowy insektycyd o szerokim spektrum działania;
- lambda-cyhalotryna: skuteczna przeciwko larwom i dorosłym osobnikom;
- bifentryna: substancja o działaniu kontaktowym i żołądkowym.
Preparaty oparte na Bacillus thuringiensis var. kurstaki (BTK) są ekologiczną alternatywą, które działają wybiórczo na larwy motyli, nie szkodząc innym organizmom. Ważne jest, aby opryski wykonywać w okresach aktywności larw, czyli wczesną wiosną oraz latem, po wykryciu kolejnych pokoleń szkodnika.
Źródło: deccoria.pl
Przeczytaj również:
Zaraza ziemniaczana zaatakowała pomidory. Czy da się uratować owoce i krzaki?
Soczyste i bardziej odporne od klasycznych, ale mało znane. Uprawa białej i czarnej poziomki
Calypso – nowa, bardzo plenna odmiana borówki. Posadź jeszcze w tym roku