Spis treści:
- Ogórki – uprawa, wymagania
- Dlaczego ogórki są gorzkie?
- Kukurbitacyna – co to za związek?
- Co wpływa na gorzkość ogórków
- Jak zapobiegać gorzknieniu ogórków?
Ogórki – uprawa, wymagania
W Polsce ogórki uprawia się w gruncie albo w szklarni – ogórki gruntowe nadają się do kiszenia i innych przetworów, ogórki szklarniowe częściej zjada się na świeżo, do kanapek i w surówkach. Ogórki mają dość duże wymagania cieplne – nasiona wysiewa się do gruntu, gdy nie ma ryzyka przymrozków, a temperatura gleby wynosi ok. 10°C. Najczęściej ma to miejsce po 15 maja, natomiast mając ogrzewaną szklarnię, można zrobić to znacznie wcześniej.
Poza słonecznym stanowiskiem, ogórki wymagają też zasobnej w substancję organiczną gleby. Potrzebują fosforu i wapnia, dlatego poza nawozami organicznymi (kompost lub obornik) trzeba dodać również nawozy mineralne.
Ogórki nie lubią przesadzania i przekładania ich pędów podczas pielenia, dlatego dobrze jest wyściółkować glebę agrowłókniną albo słomą, która zatrzyma rozrost chwastów. Podczas uprawiania ogórków nie można zapominać o obfitym podlewaniu – to kluczowe, aby roślina wytwarzała zdrowe i smaczne owoce.
Ogórki mają dość duże wymagania cieplne. Fot.123RF.com
Dlaczego ogórki są gorzkie?
Niezależnie od tego, czy kupujesz ogórki w sklepie czy uprawiasz je we własnym ogrodzie, możesz trafić na gorzkie egzemplarze. Czasem ta gorzkość jest tak duża, że uniemożliwia zjedzenie ogórka. Trzeba wiedzieć przede wszystkim, że ten specyficzny smak ogórków nie jest wynikiem choroby ani pasożyta, więc ugryzienie takiego warzywa nie jest szkodliwe dla zdrowia.
Co powoduje, że niektóre ogórki są gorzkie? Mówiąc najprościej, ogórki reagują w taki sposób na stres. Rośliny, które nie mają odpowiednich warunków uprawy albo dosięgnie je susza, wytwarzają mechanizmy obronne. W przypadku ogórków jest to kukurbitacyna, czyli związek odpowiadający właśnie za tę gorzkość. Każdy ogórek zawiera tę substancję, jej stężenie zwiększa się jednak pod wpływem niekorzystnych warunków atmosferycznych czy uprawowych.
Kukurbitacyna – co to za związek?
Kukurbitacyny to związki chemiczne z grupy steroidów. Znajdują się nie tylko w ogórkach, ale ogólnie w roślinach dyniowatych, np. w cukiniach i dyniach. To naturalne związki, których zadaniem jest obrona rośliny przed szkodnikami – dla niektórych zwierząt jest to substancja trująca, a niektóre tylko odstrasza. Kukurbitacyna znajduje się w łodygach, liściach i korzeniach – zniechęca zatem także szkodniki żyjące pod ziemią.
W związku z tym, że dużo kukurbitacyny gromadzi się w łodydze, ogórki są najbardziej gorzkie właśnie w ich najciemniejszej części. To dlatego zaleca się obieranie ogórka od jasnej strony – jeśli trafi się egzemplarz z większą zawartością kukurbitacyny, nie zostanie ona rozprowadzona po całym ogórku. Aby zminimalizować ryzyko wkrojenia gorzkich kawałków do sałatki, warto odciąć też ok. 2 cm przy łodydze.
Co wpływa na gorzkość ogórków
Gorzkość ogórków można starać się wyeliminować, a przynajmniej zmniejszyć ryzyko, że na własnej plantacji wyhodujemy niezjadliwe warzywa. Co najbardziej wpływa na nieprzyjemny smak ogórków?
- Niekorzystne warunki uprawy – to z pewnością czynnik, na który masz wpływ. Ogórki są dość wymagające, dlatego na początku trzeba zapoznać się z tym, jak je hodować. Zbyt mała wilgoć w glebie, palące słońce, za mało nawozu – to wszystko powoduje, że roślina wytwarza mechanizm obronny w postaci kukurbitacyny.
- Szkodniki – atakujące ogórka mszyce, mączliki, wciornastki powodują w roślinie stres, który przekłada się na zwielokrotnienie produkcji kukurbitacyny.
- Nagłe zmiany temperatury – szczególnie ciężkie są dla ogórków nocne przymrozki, które nawet po 15 maja mogą się jeszcze zdarzać. Jeśli zapowiada się taka temperatura, zadbaj o okrycie ogórków. Niektórzy ogrodnicy dogrzewają swoje uprawy w takich trudnych momentach zniczami.
- Gorzkie odmiany – są wśród ogórków odmiany, które mają wyeliminowany gen odpowiadający za produkcję kukurbitacyny, jednak to wciąż niewielka ilość gatunków.
Przeczytaj również: Oprysk z pokrzywy na ogórki. Proporcje i stosowanie gnojówki z pokrzywy
Jak zapobiegać gorzknieniu ogórków?
Na gorzkiego ogórka niewiele można poradzić – można posypać go solą albo wymoczyć w zimnej wodzie, natomiast gorzki posmak i tak pozostanie. Mając własną uprawę, można natomiast starać się tak zadbać o ogórki, by nie dopuścić do wytwarzania przez nie dużych ilości kukurbitacyny. Wiele z tych działań jest uniwersalnych i przydatnych nie tylko w kontekście uprawy ogórków, natomiast te warzywa są szczególnie wrażliwe na nieodpowiednią pielęgnację. Zobacz, jak zapobiegać gorzknieniu ogórków.
- Podlewaj uprawę regularnie – do podlewania używaj ogrzanej wody, np. takiej, która stoi w zbiorniku na słońcu w ciągu dnia. Najlepiej jest podlewać częściej, ale mniejszą ilością niż doprowadzać do okresów suszy. Ziemia pod ogórkami musi być stale lekko wilgotna. Jeśli masz możliwość, zastosuj automatyczny system nawadniania, jeśli nie – pomocą na wypadek twojej nieobecności w ogrodzie może być hydrożel. Podczas podlewania magazynuje wodę, a potem, w czasie suszy uwalnia ją do rośliny.
- Zaczekaj z wysadzaniem ogórków do gruntu do tzw. zimnych ogrodników, czyli do połowy maja – niska temperatura to czynnik stresogenny dla ogórków. Jeśli szykują się przymrozki, osłoń ogórki, a jeśli uprawiasz je w donicach – przenieś do garażu lub szklarni.
- Jeśli masz możliwość, wysiej ogórki w domu i wysadź do gruntu lekko podrośnięte sadzonki – w ten sposób roślina wzmocni się i będzie odporniejsza na niekorzystne warunki czy szkodniki.
- Działaj prewencyjnie na szkodniki – np. robiąc opryski albo sadząc przy ogórkach inne warzywa, które zniechęcają mszyce czy mączliki do żerowania. Ogórki zaatakowane przez pasożyty, bronią się produkując gorzką substancję.
- Wybieraj mniej gorzkie odmiany ogórków – poszukaj na rynku takich gatunków, które charakteryzują się tym, że nie mają genu odpowiedzialnego za produkcję kukurbitacyny.
- Zadbaj o nawożenie – ogórki potrzebują gleby zasobnej w składniki odżywcze, a nie każda gleba jest taka naturalnie. Gorzknienie ogórków może powodować brak potasu i azotu
- Zbieraj owoce regularnie – przerośnięte ogórki mogą być nie tylko bardziej gorzkie, ale też suche i puste w środku. Mniejsze ogórki sprawdzą się też znacznie lepiej, np. do kiszenia.
- Ściółkuj glebę – ściółkowanie zatrzymuje w glebie wilgoć, a dodatkowo utrudnia chwastom wyrastanie. W przypadku ogórków jest to bardzo ważne, gdyż każdorazowe poruszanie pędami podczas wyrywania chwastów powoduje, że roślina nie zawiązuje owoców.
Jedzenie warzyw z własnego ogrodu to nie tylko satysfakcja, ale i gwarancja zdrowia – przydomowe grządki zwykle uprawia się bez chemii i z wielką pasją. Są jednak rośliny, którym należy poświęcić więcej uwagi, żeby ich owoce były nie tylko zdrowe, ale i smaczne. Teraz już wiesz, jak to robić – do dzieła.
Przeczytaj również:
Sposób na choroby i szkodniki ogórków. Jak zrobić oprysk z wody utlenionej na ogórki?
Najlepsze ogórki do tunelu i do szklarni. Smaczne i odporne odmiany
Czym i jak często podlewać ogórki? Nie tylko woda do podlewania ogórków - przepisy na płynne nawozy