Z artykułu dowiesz się:
- Co warto wiedzieć o dzbaneczniku
- Jakie stanowisko dzbanecznika będzie dla niego najkorzystniejsze
- Jak powinna wyglądać pielęgnacja dzbanecznika
- Na jakie choroby dzbanecznika należy uważać
- Jak poluje dzbanecznik
Dzbanecznik – charakterystyka
Dzbaneczniki należą do rodziny dzbanecznikowatych (łac. Nepenthaceae) i pochodzą z Półwyspu Indochińskiego oraz z Indonezji i Malezji. Mimo że na świecie występuje kilkadziesiąt gatunków dzbanecznika, tylko kilka z nich nadaje się do uprawy w mieszkaniu. Najpopularniejszy jest dzbanecznik oskrzydlony, który wykazuje największą wytrzymałość na warunki panujące w pomieszczeniach. W swoim naturalnym środowisku roślina ta jest kilkumetrową lianą, która albo ukorzenia się w podłożu, albo rośnie jako epifit. Jego podłużne, lancetowate liście mają ciemnozielony kolor i lekko błyszczącą powierzchnię. Niektóre z nich przekształcają się w dzbanki, które są pułapkami na owady.
Dzbanecznik oskrzydlony ma zielone, cylindryczne dzbanki, które u dołu lekko się rozszerzają. Mają one maksymalnie 25 cm wysokości. W pełnym słońcu zmieniają barwę na lekko różową.
Równie popularny dzbanecznik rozdęty różni się od oskrzydlonego kształtem i wielkością wykształconych dzbanków. Są one znacznie szersze u góry, a w połowie wysokości mają wyraźne przewężenie. Żółtozielony kolor, rdzawe plamki i szeroki, czerwony kołnierz u wylotu dzbanka sprawiają, że jest to roślina niezwykle ozdobna.
Liście dzbaneczników rosną wolno i osiągają do 40 cm długości. Ich kwiaty są niepozorne i nie mają żadnych walorów dekoracyjnych. Warto też wiedzieć, że są to rośliny rozdzielnopłciowe dwupienne, co oznacza, że na osobnikach męskich wyrosną inne kwiatostany niż na żeńskich. Częściej uprawiane są osobniki męskie, ponieważ wykształcają one znacznie więcej dzbanków.
Dzbanecznik — stanowisko
Istotna w uprawie tego drapieżnika będzie przede wszystkim ziemia. Dzbanecznik nie będzie się dobrze rozwijał na podłożu uniwersalnym. Najlepiej, jeśli zastosujesz mieszankę dla storczyków lub bromelii. Wystarczy, że połączysz ze sobą korę i torf lub zdecydujesz się na gotowe, dostępne w sklepach mieszanki dedykowane tym roślinom. Takie podłoże zmniejszy ryzyko powstawania w doniczce zastojów wody, która zostanie wchłonięta przez korę i później, stopniowo odparowując, zapewni korzeniom właściwą wilgotność.
Jeśli chodzi o przesadzanie, dzbanecznikiem należy zająć się późną wiosną. Młodą roślinę przesadzaj co sezon. Z czasem możesz to robić rzadziej.
Stanowisko dzbanecznika powinno mieć dostęp do świeżego powietrza, które roślina bardzo lubi. Miejsce musi być widne, ale dzbanecznik nie może być narażony na bezpośrednie promieniowanie. Pamiętaj jednak, że przy zbyt małym świetle jego dzbanki nie będą się wybarwiać. Optymalna temperatura musi oscylować w granicach 18 do 20°C. Ponadto nie zapominaj, że jest to roślina przeznaczona głównie do doniczek wiszących ze względu na sposób wzrostu i na opadające, stosunkowo ciężkie dzbanki. Jeśli zechcesz przeprowadzić rozmnażanie dzbanecznika, będziesz mógł to zrobić zarówno poprzez podział rośliny, jak i przez tradycyjny wysiew nasion.
Dzbanecznik wymaga jasnego stanowiska i podłoża dla storczyków. Fot. 123RF/PICSEL
Dzbanecznik — pielęgnacja
Charakterystyczne dzbanki rośliny wymagają odpowiedniej pielęgnacji, aby wyglądały atrakcyjnie nie tylko dla zbliżających się owadów, ale również dla ciebie. Stosuj się do wszystkich zasad, jakie przedstawiamy poniżej, a nic niepokojącego nie powinno się wydarzyć.
- Podlewanie
Dzbanecznik lubi dużą wilgotność, ale jego korzenie nie mogą stać w wodzie. Podlewaj go więc obficie i dość często, ale kontroluj ilość wody. Nie możesz ani przelać, ani przesuszyć bryły korzeniowej. Nie pozwalaj też stać wodzie w podstawce doniczki. Bardzo ważne, abyś w tym celu używał jedynie miękkiej wody. Musisz również pamiętać o wlewaniu wody, najlepiej destylowanej lub deszczowej do połowy wysokości każdego dzbanka. Nie dopuszczaj do tego, by jej zabrakło.
- Zraszanie
Roślina potrzebuje wilgotności na poziomie 80 do 90%, co znaczy, że możesz ja zraszać często i obficie.
- Nawożenie
Nie należy zapominać o tak ważnej kwestii, jak dokarmianie rośliny. Nawożenie dzbanecznika wykonuj jednak bardzo ostrożnie, ponieważ w środowisku naturalnym rozwija się on na podłożu jałowym i bardzo łatwo o przenawożenie. Wybieraj dedykowane mu nawozy mineralne, które możesz też we własnym zakresie rozcieńczać. Zwróć uwagę, czy w nawozie nie ma wapnia, którego dzbanecznik nie lubi. Podlewaj roślinę delikatnym nawozem raz na 5 lub 6 tygodni i pamiętaj, by ją obserwować. Zbyt duża ilość nawozów sprawi, że mniej liści będzie przekształcać się w dzbanki.
- Przycinanie
Przycinanie dzbanecznika nie należy do czynności częstych i regularnych, jednak warto to robić raz do roku. Obcinaj wtedy pędy na wysokości kilku węzłów, aby lepiej się rozgałęziły.
Dzbanecznik — choroby
W klimacie polskim choroby dzbanecznika nie występują. To samo tyczy się szkodników. Roślina ta nie jest więc narażona na ataki tego rodzaju. Jeśli zadbasz właściwie o pielęgnację i zapewnisz jej odpowiednie warunki rozwoju, będzie cieszyć twoje oko przez kilka długich sezonów.
Jak poluje dzbanecznik?
Rośliny drapieżne owadożerne dzielą się na te, które atakują zbliżające się owady szybko i efektownie i na te, które wykonują proces polowania w sposób bierny. Dzbanecznik należy do tej drugiej grupy, jednakże cały proces łapania owadów nie opiera się jedynie na utopieniu ich w środku dzbanka.
Budowa pułapki jest dosyć prosta. Góra dzbanka ma otwór zamykany wieczkiem. Jest on otoczony perystomem. Następnie górna część worka od wewnątrz pokryta jest warstwą woskową, która zmusza owady do prześlizgnięcia się niżej, do części trawiennej.
Wieczko dzbanka nie tylko chroni jego wnętrze przed zanieczyszczeniami, ale też zamyka się w momencie, w którym potencjalna ofiara nie decyduje się na szybkie wejście do środka. Nie robi tego jednak samoistnie, a za sprawą spadających na niego kropel deszczu. Dla owadów jest więc wyjątkowo niebezpiecznie przebywać blisko rośliny w trakcie opadów. Kolejna część dzbanka to wspomniany perystom. Jego struktura jest bardzo zgubna dla potencjalnych ofiar. Powierzchnia perystomu daje przyczepność owadom jedynie w momencie, gdy poruszają się w głąb dzbanka. W innym wypadku wydaje się całkowicie gładka i śliska.
Kiedy owad wpada do środka, ląduje w płynie trawiennym, który składa się z mieszaniny włókien polimerowych. Owad, szamocząc się, plącze się w nich i w końcu traci siły na ucieczkę. Szybko umiera, dając roślinie to, do czego dążyła.
Musisz sobie uświadomić, że tylko zadbany dzbanecznik będzie „skuteczny” w polowaniu. Jeśli powierzchnia dzbanków będzie przesuszona, właściwości persytomu nie będą się uaktywniać. A jeśli owady nie będą wlatywać do pułapek, dzbanecznik nie będzie miał potrzebnych mu do życia ofiar.
Dzbanecznik to roślina, o którą musisz szczególnie zadbać. Warto się o nią jednak zatroszczyć, ponieważ odwdzięczy ci się wyjątkową dekoracyjnością przynajmniej przez kilka sezonów.