Spis treści:
- Ciemiernik – charakterystyka
- Ciemiernik – kwitnienie
- Uprawa ciemiernika w ogrodzie – stanowisko
- Ciemiernik – pielęgnacja
- Ciemiernik – rozmnażanie
- Choroby i szkodniki ciemiernika
Ciemiernik – charakterystyka
Ciemiernik (łac. Helleborus L.) to około 20 różnych gatunków, należących do rodziny jaskrowatych, które naturalnie rosną głównie na terenach Europy i Azji. Większość z nich pozostaje zielona także zimą, choć niektóre wykazują słabą odporność na niskie temperatury. W Polsce dziko występują tylko dwie odmiany: ciemiernik zielony w Sudetach oraz ciemiernik czerwonawy w Bieszczadach, jednak oba są objęte ścisłą ochroną.
Liście tej rośliny są grube, skórzaste, o długich ogonkach. Jej wysokość nie przekracza 70 cm – jednak charakterystyczne dla tej grupy jest powolne rośnięcie. Rozmnażanie następuje przez wytworzenie owocu, który pęka, rozsypując w okolicy nasiona. Kwiaty występują w wielu kolorach, od zielonego, przez biele, róże, czerwienie, purpurę, aż do czarnego.
Ciemiernik wykazuje właściwości toksyczne – wszystkie części mogą wywoływać podrażnienie skóry, a nawet powstanie pęcherzy. Zjedzenie nasion, korzeni czy łodyg będzie skutkowało zatruciem. Podczas pielęgnacji zaleca się używanie rękawiczek ochronnych.
Ciemiernik – kwitnienie
W zależności od odmiany, kwiatów ciemiernika można spodziewać się od listopada aż do maja. To czas, kiedy większość gatunków znajduje się w fazie spoczynku – ciemiernik sprawi, że ogród nawet zimą będzie pełen kolorów. Bylina ta wykazuje się także dużą trwałością po ścięciu – może być świetną ozdobą do domu czy mieszkania, ponieważ długo utrzyma się w wazonie. Najbardziej znane w Polsce warianty omawianej rośliny to:
- ciemiernik biały – wytwarza atrakcyjne, białe kwiaty o dość dużej średnicy (do 8 cm), na zachodzie Europy wypuszcza je już w grudniu, w Polsce zazwyczaj dopiero w lutym, dorasta do około 30 cm;
- ciemiernik purpurowy – kwitnienie przypada na marzec lub kwiecień, przybiera kolory czerwieni i purpury, wysokość to około 30 cm;
- ciemiernik cuchnący – swoją nawę zawdzięcza specyficznemu zapachowi, który wytwarzają korzenie. Wyglądem podczas okresu wytwarzania kwiatostanów przypomina palmę. Jego kwiaty są zielone z czerwonymi obwódkami, dorasta do około 50 cm;
- ciemiernik orientalny – kwitnie w zielono-białych barwach, często z odcieniami różu, pojawiają się od lutego do kwietnia;
- ciemiernik korsykański – jedna z większych odmian, choć w Polsce stosunkowo mało znana, ze względu na niską mrozoodporność. Osiąga nawet 60 cm, wytwarza łodygi, na których końcach od lutego do kwietnia rozwijają się kwiatostany w odcieniach zieleni.
Uprawa ciemiernika w ogrodzie – stanowisko
Ciemiernik to długowieczna, mało wymagająca bylina – w jednym miejscu może rosnąć nawet do 10 lat. Preferuje półcień lub cień, nie będzie się za to czuła dobrze w miejscach nasłonecznionych. Zbyt duża ilość światła słonecznego potrafi doprowadzić do przesuszenia gleby, a to będzie skutkowało zasychaniem liści. Należy usuwać je jak najszybciej, by nie osłabiały nadmiernie rośliny oraz nie doprowadziły do zakażenia grzybami.
Ciemiernik najlepiej sadzić w ziemiach wapiennych, żyznych i przepuszczalnych. Nie przepada on natomiast za podłożem kwaśnym, dlatego nie powinien rosnąć w towarzystwie iglaków. Ważne jest, by stanowisko było osłonięte od wiatru, sprawdzi się lokalizacja blisko drzew i krzewów liściastych.
Ciemiernik – pielęgnacja
Pielęgnacja ciemiernika nie sprawia kłopotów. Zimą nie wymaga on zbyt wielu zabiegów pielęgnacyjnych, jednak by cieszyć się jego dobrą formą, trzeba o niego zadbać latem, kiedy już nie kwitnie. Bardzo lubi wilgotną glebę, dlatego podczas upałów należy pamiętać o jego regularnym podlewaniu. Przesuszenie w miesiącach ciepłych znacznie wpłynie na rozwój kwiatostanów w okresie zimowym. Ciemiernik powinien być zasadzony na odpowiedniej głębokości – umieszczenie go zbyt głęboko w ziemi, spowoduje spowolnienie rozrostu i może sprawić, że wyda kwiaty dopiero po kilku latach.
W przypadku ciemiernika przesadzanie to czynność niewskazana ze względu na jego delikatny system korzeniowy. Uszkodzenia, które powstaną podczas przenoszenia w inne miejsce, mogą doprowadzić do jego obumarcia. Dlatego w trakcie sadzenia w ogrodzie, warto dokładnie się zastanowić, czy wybrane miejsce będzie dla niego odpowiednie. Wiąże się to także z zaleceniem, by nie zruszać ziemi wokół rośliny, właśnie ze względu na jej wysoko podatną na uszkodzenia budowę korzeni.
Do zabiegów, o których warto pomyśleć latem, zaliczyć można także nawożenie ciemiernika. Zaleca się przeprowadzić je w okresie wczesnej wiosny lub jesieni – najlepiej przy użyciu mieszanki wieloskładnikowej. Przycinanie nie jest konieczne, jednak przed zimą należy się usunąć najstarsze liście, by dać więcej miejsca kwiatom i uniknąć rozwoju grzybicy.
Ciemiernik pięknie prezentuje się na domowym parapecie. Fot.123RF.com
Ciemiernik – rozmnażanie
Istnieją dwa skuteczne sposoby na rozmnażanie ciemiernika:
- wysianie nasion – można je zakupić w sklepie lub zebrać z już rosnącego okazu. Trzeba jednak pamiętać, że w przypadku niektórych gatunków, potomstwo nie będzie miało cech egzemplarza, z którego je pobrano;
- podział – najlepszą porą na jego przeprowadzenie jest wiosna, choć można to zrobić także latem. Bylinę należy delikatnie wyciągnąć z ziemi i oczyścić z jej pozostałości, a także ze starych liści i pędów kwiatowych. Następnie należy przejrzeć korzenie, wśród których powinny znajdować się kiełki. Trzeba oddzielić je od rośliny matecznej i zasadzić w nowym miejscu, pilnując, by ich nie uszkodzić.
Choroby i szkodniki ciemiernika
Najczęściej spotykana choroba ciemiernika to czarna plamistość. Jest to grzybica, której rozwój grozi obumarciem łodyg i liści. Można jej bardzo łatwo zapobiec poprzez regularne usuwanie starych liści. To właśnie na nich namnażają się grzyby, które następnie infekują młode pędy. Na szczęście ciemiernik raczej nie zapada na inne choroby, dlatego przy odpowiedniej pielęgnacji nie powinien stwarzać wielu problemów.
Niestety, podczas jego hodowli można spotkać się z różnymi szkodnikami. Najczęściej podczas uprawy pojawiają się:
- mszyce – szkodniki często spotykane w ogrodach, żerują głównie na liściach. Objawem, który może świadczyć o ich obecności, jest przede wszystkim zwijanie się młodych liści i kleista wydzielina;
- opuchlaki – larwy tego pasożyta rozwijają się i żywią pod ziemią, w skrajnych przypadkach mogą zniszczyć cały system korzeniowy i doprowadzić do obumarcia żywiciela. Dorosłe osobniki żerują na częściach naziemnych, przybierają postać małych żuczków, więc łatwo je zauważyć. By się ich pozbyć, należy użyć środków chemicznych lub usunąć je ręcznie.
- wciornastki – żerują głównie na liściach roślin, także doniczkowych, wysysając z nich soki. W przypadku ciemiernika, objawem obecności tych pasożytów, mogą być zdeformowane kwiaty. Szkodniki te nie są odporne na niskie temperatury, dlatego zimą raczej nie pojawią w ogrodzie.
Uprawa ciemiernika będzie ciekawym doświadczeniem, dla osób, które nie mają praktyki w uprawie roślin ogrodowych. Jeśli weźmie się pod uwagę wymienione zalecenia pielęgnacyjne, można mieć gwarancję uzyskania pięknego i cieszącego oko ogrodu.
Przeczytaj również: Jak przezimować begonie? Jesienne zabezpieczanie begonii krok po kroku
Zimę przetrwają bez problemu. Na wiosnę odwdzięczą się pięknymi kwiatami na INTERIA.TV.