Spis treści:
- Okra (piżmian jadalny) – co to jest?
- Ciekawe odmiany okry
- Jak uprawiać okrę?
- Okra – właściwości i zastosowanie
Okra (piżmian jadalny) – co to jest?
Okra (Abelmoschus esculentus), znana także pod nazwami piżmian jadalny lub ketmia jadalna, to jednoroczna roślina z rodziny ślazowatych. Co ciekawe, należy do jednych z najstarszych warzyw uprawianych przez człowieka. Okrę znali i uprawiali nad brzegami Nilu Egipcjanie ponad 3000 lat temu. Choć jej ojczyzną jest Afryka, obecnie rozpowszechniona jest na całym świecie. Cieszy się dużą popularnością w krajach o ciepłym klimacie, takich jak Indie, USA czy Meksyk, natomiast w Polsce należy do grupy mało znanych warzyw. W środowisku naturalnym roślina osiąga wysokość do dwóch metrów, ale w naszych warunkach klimatycznych dorasta do 50-60 cm wysokości. Tworzy jeden pęd główny, od którego odchodzą liczne pędy boczne. Liście piżmianu jadalnego są duże, dłoniaste, klapowane, o powcinanych brzegach. W zależności od odmiany mogą one być zielone lub czerwonawe.
Warto wiedzieć, że okra może być uprawiana jako roślina ozdobna. Od czerwca na szczytach łodyg pojawiają się krótkoszypułkowe, duże i ozdobne kwiaty. Są jasnożółte z bordowym środkiem oraz wydzielają delikatny zapach. Przypominają one kwiaty malwy lub ketmii (hibiskusa). Częścią jadalną rośliny są wydłużone owoce (do 30 cm), przypominające wyglądem duże papryczki chili. Zwykle mają barwę zieloną, choć są też odmiany czerwonawo-zielone. Owoce pokrywa gruba, mięsista, matowa i delikatnie owłosiona skórka. W przekroju poprzecznym przybierają one kształt gwiazdy z widocznymi wewnątrz, kremowymi nasionami (po dojrzeniu staja się szaroniebieskie).
Okra to nie tylko warzywo, lecz także roślina ozdobna. Fot.imnamlas/123RF.com
Ciekawe odmiany okry
Okra występuje w odmianach o liściach i owocach zielonych oraz czerwonych. Wśród najpopularniejszych warto wymienić m.in.:
- Burgundy – niezwykła odmiana, która z powodzeniem może pełnić rolę rośliny ozdobnej. Pyszne, bordowe owoce przypadną do gustu miłośnikom oryginalnych smaków;
- Clemson Spineless – stara, amerykańska odmiana (wyhodowana w 1939 roku), która uważana jest za jedną z najlepszych na świecie. Dobrze plonuje, a jej owoce są grube, zielone i bardzo smaczne;
- Jing Orange – azjatycka odmiana i pięknych, czerwonych owocach, które mają wspaniały smak. Liście mają również czerwone żyłki;
- Blondy – tworzy owoce o atrakcyjnej, kremowo-limonkowej barwie. Wykazuje nieco większą odporność na zimno.
Jak uprawiać okrę?
Okra ma duże wymagania cieplne, dlatego największą trudność w jej uprawie stanowi zapewnienie odpowiednich warunków termicznych. W naszym klimacie jest uprawiana jako roślina jednoroczna, głównie w niewielkich ogrodowych szklarniach czy tunelach foliowych. W nieco cieplejszych regionach można podjąć się jej uprawy w gruncie, a nawet w dużych donicach lub skrzyniach na balkonach czy tarasach. Okra jest traktowana zarówno jako roślina warzywna, jak i ozdobna, dlatego warto spróbować podjąć się jej uprawy.
- Siew i sadzenie
Okrę można uprawiać poprzez rozsadę lub wysiew nasion wprost do gruntu. Aby uzyskać rozsadę, nasiona ketmii jadalnej wysiewa się do doniczek od kwietnia po połowy maja (im wcześniej, tym lepiej). Po wysiewie roślinom należy zapewnić dużo światła, a pojemniki warto przykryć folią (aby zapewnić siewkom odpowiednią temperaturę i wysoką wilgotność). Nasiona kiełkują po około 10 dniach, z kolei rozsadę wysadzamy na miejsce stałe dopiero w drugiej połowie maja. W tym czasie możemy też wysiewać nasiona bezpośrednio do gruntu (do początku czerwca). Okra najlepiej wschodzi, gdy ma ciepło (co najmniej 20 st. C) oraz dużo słońca. Warto też pamiętać, że piżmian jadalny wymaga dużo miejsca do wzrostu, dlatego należy sadzić rośliny co 30 cm, zachowując odstępy między rzędami co 60 cm.
Owoce okry przypominają w smaku cukinię lub fasolkę szparagową. Fot.teajaype/123RF.com
- Stanowisko i ziemia
Oprócz wysokiej temperatury okra oczekuje dużo słońca, dlatego najlepiej rośnie i owocuje w miejscach słonecznych i osłoniętych od wiatrów. W przypadku uprawy doniczkowej idealne będą nasłonecznione balkony lub tarasy o wystawie południowej. Piżmian jadalny preferuje gleby żyzne, próchnicze, przepuszczalne, szybko nagrzewające się i umiarkowanie wilgotne, o pH 6-7,5. Warto z kolei unikać podłoża ciężkiego, mokrego, bardzo zbitego czy gliniastego. Przed sadzeniem rośliny glebę warto wzbogacić nawozem naturalnym w postaci obornika lub kompostu.
Przeczytaj również: Siew słonecznika. Wyrośnie na 4-5 metrów, a ziarna będą pełne
- Podlewanie i nawożenie
Dla prawidłowego wzrostu i obfitego plonowania okra potrzebuje dużych ilości wody, dlatego warto zadbać o regularne podlewanie (szczególnie w przypadku uprawy w szklarni czy donice). Unikajmy jednak zalewania, które może prowadzić do gnicia roślin lub pojawienia się chorób grzybowych. Aby móc rozwijać duże kwiaty, a potem owoce, okra wymaga systematycznego dokarmiania. Co 3-4 tygodnie można zastosować nawozy humusowe w płynie, jednocześnie unikając stosowania dużych dawek preparatów azotowych.
- Owocowanie
Okra uprawiana z rozsady daje wcześniejsze plony. Termin zbioru owoców zazwyczaj przypada od lipca aż do października. Zbieramy je w fazie dojrzałości, gdy osiągną 10-20 cm długości. Jeśli łatwo odchodzą od szypułki, to znak, że można je spożywać. Co więcej, powinny one być pozbawione włókien. Owoce zbieramy na bieżąco, dzięki czemu rośliny będą mogły zawiązywać kolejne. Warto pamiętać, że są one pokryte delikatnym meszkiem, dlatego zbiory najlepiej przeprowadzać w rękawiczkach, ponieważ może on działać drażniąco na skórę.
Okra to warzywo niskokaloryczne, które wykazuje mnóstwo właściwości leczniczych. Fot.teem00000/123RF.com
- Choroby i szkodniki
Choć okra jest dość odporna na występowanie chorób i szkodników, czasem może zostać zaatakowana przez mszyce i mączliki. W razie konieczności warto sięgnąć po skuteczne i bezpieczne dla środowiska środki ochrony roślin, takie jak gnojówki roślinne, a także preparaty na bazie czosnku czy mydła.
Okra – właściwości i zastosowanie
Smak okry jest dość łagodny i neutralny, nieco przypomina fasolkę szparagową, cukinię lub bakłażan. Doskonale nadaje się do gotowania, smażenia, marynowania czy do spożycia na surowo. W owocach okry znajduje się kleista, śluzowana substancja, która pozwala zagęszczać sosy, zupy czy gulasze (bez użycia mąki). Co więcej, z dojrzałych owoców można przyrządzić… kawę.
Okra to warzywo niskokaloryczne, gdyż zawiera sporo wody. Jednocześnie jest bogata w błonnik, witaminy i minerały, co sprawia, że jest doskonałym składnikiem zdrowej diety. Jej spożywanie jest wskazane w przypadku osób mających problemy z układem pokarmowym, szczególnie cierpiących na wrzody żołądka. Ponadto okra łagodzi zaparcia, obniża poziom cholesterolu, a także ułatwia kontrolę cukru we krwi. Co więcej, pomaga w walce z wolnymi rodnikami, zapobiega chorobom serca oraz nowotworom.
Źródło: deccoria.pl
Przeczytaj również: Kiedy i czym nawozić rabarbar? Sadzenie i pielęgnacja rabarbaru