Spis treści:
- Lawenda — charakterystyka
- Kiedy kwitnie lawenda?
- Jakie uprawiać i pielęgnować lawendę w ogrodzie?
- Jak rozmnażać lawendę
- Właściwości lawendy
- Jak wykorzystać lawendę w domu?
Lawenda — charakterystyka
Lawenda to zimozielona, niewysoka krzewinka z rodziny jasnotowatych. Dorasta do ok. 50-80 cm wysokości. W letnich miesiącach na długich i cienkich szypułkach pojawiają się drobne, zebrane w kłosy kwiaty. W zależności od odmiany mogą przybierać barwę od fioletowej, przez różową do białej. Włoski pokrywają sztywne, uniesione pędy, które są zdrewniałe u podstawy. Wąsko lancetowate liście rośliny mają szarozieloną barwę, ułożone są naprzeciwlegle, a ich brzegi podwijają się. Rodzina lawendy obejmuje przeszło 40 gatunków, ale najpopularniejszym z nich jest lawenda wąskolistna, nazywana też lekarską.
Popularne odmiany lawendy
- Lawenda wąskolistna (Lavandula angustifolia)
- Lawenda francuska(Lavandula stoechas)
- Lawenda wielodzielna (Lavandula multifida)
- Lawenda pośrednia (Lavandula x intermedia)
Największym walorem lawendy, nie tylko wizualnym czy zapachowym, są jej kwiaty. Co ciekawe, na każdym etapie kwitnienia lawenda pachnie inaczej – na początku ma delikatną woń, później staje się ona bardziej dojrzała i głęboka.
Kiedy kwitnie lawenda?
Lawenda zaszczyca swoimi pięknymi kwiatami już w czerwcu i zdobi ogród aż do września. Posadzona w szpalerze, tworzy gęsty dywan o wspaniałym kolorze i niezwykłym zapachu. Jednak ta niesamowita roślina jest lubiana nie tylko przez ludzi.
Otóż lawenda należy do grona roślin miododajnych. Kwiaty tworzą bardzo dużo nektaru, za który kochają ją pszczoły i inne gatunki owadów. Z niego powstaje miód lawendowy – produkt najwyższej jakości, który jest pożądany przez wiele osób na całym świecie.
Lawenda pieknie prezentuje się na murkach ogrodowych. Fot.123RF.com
Jakie uprawiać i pielęgnować lawendę w ogrodzie?
Lawenda jest dość prosta w uprawie. Aby pięknie kwitła, należy zapewnić jej odpowiednie warunki uprawowe. Sprawdź, gdzie najlepiej sadzić lawendę?
- Gleba
Lawenda pochodzi ze strefy śródziemnomorskiej, wymaga więc, by zapewnić jej podobne warunki klimatyczno-glebowe. Roślina najlepiej czuje się w glebie luźnej, ciepłej i przepuszczalnej, o zasadowym pH. Cięższe ziemie wymagają zdrenowania i rozluźnienia. Przed posadzeniem rośliny, zbyt kwaśne podłoże należy wzbogacić dolomitem lub kredą.Uwaga! Krzewinka zupełnie nie toleruje zbyt mokrego podłoża.
- Stanowisko
Stanowisko lawendy powinno być słoneczne, ale zaciszne i przesłonięte od wiatru. Zimą konieczne jest zabezpieczenie lawendowego zakątka przed oddziaływaniem mroźnych podmuchów.
- Nawożenie
Lawendę nawozimy od kwietnia do sierpnia. W czasie kwitnienia i podczas intenstywnego wzrostu: 1 raz w tygodniu, w pozostałym czasie: 1 raz na 2 tygodnie.
- Co ile sadzić lawenę?
Rozstawa między kolejnymi krzaczkami lawendy zależy od szerokości i wysokości uprawianej odmiany. Co do zasady, przyjmuje się, że najlepiej sadzić je w 30-40 cm odstępach.
- Jak sadzić lawendę
Sadzonki z pojemnika sadzi się późnym latem lub wiosną. Roślina potrzebuje paru miesięcy, by dobrze się rozrosnąć i przygotować na ewentualne chłodniejsze warunki. Wysiew siewek z nasion zaczynamy po ustąpieniu okresu nocnych przymrozków. Świeże nasadzenia podlewamy systematycznie wodą, nie dopuszczając jednak do nadmiernego zawilgotnienia podłoża. Na jesień roślinę możemy dokarmić kompostem.
- Przycinanie lawendy
Lawenda wymaga regularnego przycinania, co zapobiega nadmiernemu drewnieniu jej podstawy oraz sprzyja zachowaniu ładnego pokroju. Dzięki wiosennemu usuwaniu uszkodzonych i przemarzniętych pędów roślina pięknie się rozgałęzi. Drugie cięcie w roku przeprowadzamy po kwitnieniu. Pozbywamy się wówczas kwiatostanów z fragmentem łodygi.
Przeczytaj również: Rozsyp pod krzaczkami lawendy albo w donicy. Najlepszy nawóz na kwitnienie lawendy
Rozmnażanie lawendy
W czerwcu roślina ta zawiązuje już swoje lawendowe kwiaty. To ostatni moment, żeby rozmnożyć te rośliny przez sadzonki zielne. Latem i jesienią lepiej jest już pobierać sadzonki zdrewniałe lub pół zdrewniałe.
Sadzonki zielne to w przypadku lawendy wierzchołki pędów. Do rozmnażania warto wybrać takie, które są stosunkowo długie, mają 7-10 cm, są już na tyle twarde, że będzie można je wcisnąć w podłoże, ale jeszcze niezdrewniałe i jeszcze nie kwitną. Za pomocą noża lub ostrego, czystego sekatora odcinamy je od rośliny. Warto to robić w pochmurny dzień, wtedy nasze sadzonki czekające na posadzenie nie będą narażane na przesychanie powodowane przez palące słońce. Generalnie sadzonki zielne zawsze starajmy się posadzić jak najszybciej po zebraniu. Wiosenne sadzonkowanie ma tę przewagę, że jeżeli wszystko się uda, młode rośliny będzie można posadzić na miejsce docelowe jeszcze w tym samym roku.
Lawendę można ukorzeniać bezpośrednio w podłożu, zatem musimy wypełnić nim doniczki lub wielodoniczki. Musi być ono przewiewne i przepuszczalne, może być to torf wymieszany z piaskiem lub perlitem, niektóre poradniki sugerują nawet, że może być to czysty piasek. Ja jednak użyłam podłoża z dodatkiem torfu.
Przeczytaj również: Jaka ziemia do lawendy jest najlepsza? Wybierz dobrze, a będzie długo i zdrowo kwitła
Dlaczego warto uprawiać lawendę?
Lawenda doskonale nadaje się na obwódki ścieżek i na klomby. Pięknie będzie komponować się z różami. Warto zasadzić więcej okazów tej krzewinki, w rzędach lub grupach.
Wszystkie części rośliny obfitują w cenne olejki eteryczne. Jej intensywny zapach będzie działał nęcąco na motyle, a odpychająco na bardzo dokuczliwe owady i pajęczaki – przede wszystkim komary i kleszcze. Co ciekawe – za zapachem lawendy nie przepadają również koty.
Lawenda w doniczce
Lawendę z powodzeniem możemy uprawiać również w doniczkach, w domu. Pojemniki, w których będziemy ją trzymać, powinny mieć duże otwory, które sprzyjają odprowadzaniu nadmiaru wody. Ponieważ roślina silnie się ukorzenia, musimy zapewnić jej odpowiednio większą donicę. Przed posadzeniem nie zapomnijmy o przygotowaniu warstwy drenażu.
Jak suszyć lawendę
Zaraz po ścięciu kwiatostany lawendy układamy w niezbyt grube pęczki i ściągamy je najlepiej gumką recepturką. Tak przygotowane bukieciki wieszamy kwiatami w dół w pewnej odległości jeden od drugiego, mocując (na przykład spinaczem do papieru) do rozciągniętego sznurka bądź drutu.
Dlaczego lawenda traci kolor? Najlepiej suszyć lawendę naturalnie, rozwieszoną w przewiewnym, zacienionym, suchym, ale niezbyt ciepłym miejscu. Lawenda suszona na słońcu straci swój aromat, a także kolor kwiatów.
Lawenda – jakie ma właściwości?
Z ususzonej lawendy przygotować można woreczki zapachowe, które świetnie nadają się do szaf (nic tak jak lawenda nie odstrasza nieznośnych moli!). Zasuszone bukieciki to również piękna dekoracja — umieszczona w różnych pomieszczeniach, będzie wypełniać je słodkim, delikatnym zapachem, które ma działanie odprężające i rozluźniające.
Lawenda znalazła szerokie zastosowanie w przemyśle medycznym i kosmetycznym. Kwiaty lawendy są źródłem kwasów organicznych (m.in. fitosteroli, antocyjanów), soli mineralnych, garbników, które wykazują się działaniem antybakteryjnym, przeciwzapalnym i antyoksydacyjnym. Mają one pozytywny wpływ na skórę – łagodzą wiele przykrych dolegliwości. Przyjmowana doustnie, w formie herbatki, lawenda może usprawnić prace układu pokarmowego oraz przyczyni się do obniżenia poziomu złego cholesterolu.
Lawenda – jak wykorzystać w domu?
Napary, wciągi i olejek lawendowy odnajdą wiele zastosowań również w domu, podczas codziennych obowiązków. Jak jeszcze wykorzystać lawendę?
- Jako dodatek do ziołowego płynu do polerowania drewna
Zmieszaj ze sobą: pół filiżanki destylowanego białego octu winnego, 2 łyżeczki oliwy z oliwek i 5-10 kropli olejku lawendowego. Zwilż w płynie miękką ściereczkę i przetrzyj powierzchnię, którą chcesz wypolerować. Ocet posiada działanie czyszczące, oliwa nabłyszczające, a lawenda dezynfekujące.
- Lawenda — sposób na muchy
Do butelki z atomizerem przelewamy alkohol i dorzucamy do niego garść suszonej lawendy. Rozpylamy środek dwa razy dziennie w pomieszczeniu, w którym pojawiły się owady.
- Lawenda - na komary
Preparat na bazie octu i olejku lawendowego rozpylony na skórę zabezpieczy przed ukłuciami tych owadów. Jeśli natomiast szkoda się już stała, swędzący ślad po ugryzieniu warto natrzeć kilkoma ususzonymi kwiatami lawendy.
Przeczytaj również:
Floksy – kwiaty, których pozazdroszczą ci sąsiedzi. Kiedy sadzić i jak pielęgnować ogniki?
Opracowanie: Barbara Machalska - Cyran