Spis treści:
- Kiedy rozpocząć zbieranie gruszek?
- Przechowywanie gruszek – to trzeba wiedzieć
- Jak przechowywać gruszki zanim dojrzeją?
- Jak przechowywać dojrzałe gruszki?
- Czy gruszki można trzymać w lodówce?
Kiedy rozpocząć zbieranie gruszek?
Zbieranie gruszek wymaga od nas szczególnej uwagi, ponieważ owoce dojrzewają nierównomiernie, a ich wygląd nie zawsze zdradza gotowość do zbioru. Najważniejszym sygnałem są nasiona – gdy przybierają brązową barwę, a miąższ wciąż pozostaje jędrny, to znak, że gruszka osiągnęła tzw. dojrzałość zbiorczą. Powinniśmy również zwrócić uwagę na łatwość odrywania owocu od gałęzi – jeśli przy lekkim obrocie wokół szypułki odchodzi bez oporu, to najlepszy moment, by trafił do skrzynki.
Letnie odmiany gruszek, czyli m.in. ‘Williams Christ’, dojrzewają już w lipcu i mają delikatny, szybko mięknący miąższ. Z tego powodu nie nadają się do długiego przechowywania i najlepiej spożyć je tuż po zbiorze. Z kolei odmiany zimowe – ‘Konferencja’ czy ‘Abate Fetel’ – zbieramy w drugiej połowie września i w październiku, zanim osiągną pełną miękkość. Te gatunki najlepiej znoszą przechowywanie w chłodniach i zyskują pełnię smaku dopiero po kilku tygodniach leżakowania. Zbyt późny zbiór sprawi, że owoce szybko zmiękną i staną się podatne na gnicie, a zbyt wczesny – że będą pozbawione aromatu i soczystości.
Badania prowadzone w Instytucie Ogrodnictwa w Skierniewicach, opublikowane w 2019 roku w ramach konferencji MPS-SAD jednoznacznie wskazują, że przesunięcie zbioru gruszek o zaledwie kilka dni może skrócić okres przechowywania owoców nawet o jedną trzecią. Wynika to z przyspieszenia procesów metabolicznych, które prowadzą do szybszej utraty jędrności i podatności na choroby przechowalnicze.
Gruszki to źródło błonnika, witaminy C i polifenoli, które wspierają odporność i działają antyoksydacyjnie. Według badań Uniwersytetu Tarim z 2025 roku zawartość tych cennych związków utrzymuje się na wyższym poziomie, jeśli owoce zbierane są w optymalnym momencie i przechowywane w warunkach kontrolowanej atmosfery. To kolejny argument, by nie odkładać decyzji o zbiorze na ostatnią chwilę – bo od niej zależy zarówno smak, jak i wartość odżywcza owoców, które trafiają na nasze stoły.
Przeczytaj również: Dlaczego gruszki gniją na drzewie?
Przechowywanie gruszek – to trzeba wiedzieć
Po zebraniu gruszek musimy spowolnić procesy, które w owocach zachodzą nieprzerwanie: oddychanie, transpirację i dojrzewanie. Jeśli pozwolimy im przebiegać zbyt szybko, stracą jędrność, aromat i wartości odżywcze. Dlatego musimy stworzyć im odpowiednie warunki przechowalnicze. Według informacji udostępnionych przez Uniwersytet Kalifornijski w Davis optymalna temperatura dla większości odmian europejskich to okolice 0°C, przy wilgotności względnej 90–95 proc. W takich warunkach zimowe odmiany, czyli ‘Konferencja’ i ‘Abate Fetel’, mogą leżakować nawet 4–5 miesięcy, stopniowo rozwijając pełnię smaku.
W warunkach domowych niestety większość z nas nie dysponuje chłodnią. Zatem do przechowywania gruszek najlepiej sprawdzają się plastikowe skrzynki o pojemności 5–15 kg – są lekkie, łatwe do czyszczenia i nie chłoną wilgoci, w przeciwieństwie do kartonu. Nie powinniśmy ich jednak przepełniać, ponieważ zgniecione owoce szybciej gniją. W piwnicy czy altanie gruszki można przechowywać do pierwszych mrozów, ale brak kontroli wilgotności skróci ich trwałość. Jeśli skórka zaczyna się marszczyć, to znak, że owoce straciły już 4–5 proc. wody. Warto też pamiętać, że odmiany pozbawione naturalnego nalotu woskowego więdną szybciej – dlatego wymagają szczególnej troski.
Gruszki to źródło błonnika, witaminy C i polifenoli, które wspierają odporność i działają antyoksydacyjnie. Fot. florin28/123RF.com
Jak przechowywać gruszki zanim dojrzeją?
Pierwsze godziny po zbiorze decydują o tym, jak długo gruszki zachowają świeżość i wartości odżywcze. W tym okresie są szczególnie wrażliwe na uszkodzenia i infekcje, więc warto od razu zastosować kilka prostych zasad:
- sortuj owoce już przy zbiorze: przez każdą, nawet drobną ranę na skórce może dojść d zakażenia chorobami grzybowymi. Owoce z pęknięciami, zgnieceniami czy oznakami chorób najlepiej od razu przeznaczyć do przetworów. W ten sposób unikniemy sytuacji, w której jeden uszkodzony owoc przyspiesza psucie się całej partii;
- unikaj mycia gruszek bezpośrednio po zbiorze: choć intuicja podpowiada, by owoce oczyścić, wilgoć na ich powierzchni sprzyja rozwojowi patogenów. Najlepiej umyć gruszki dopiero tuż przed spożyciem;
- szybko schłodź owoce: badania przeprowadzone na odmianie ‘Yali’ przez Uniwersytet Shanxi w 2023 roku wykazały, że szybkie obniżenie temperatury opóźnia rozwój przebarwień rdzeniowych i ogranicza aktywność grzybów w porównaniu do wolnego chłodzenia;
- delikatnie zapakuj owoce: gruszki najlepiej układać pojedynczo w skrzynkach z dobrą wentylacją, unikając stłoczeń i ostrych krawędzi. Kartonowe opakowania chłoną wilgoć, dlatego lepiej sprawdzają się plastikowe skrzynki. Aby ograniczyć odparowywanie, można włożyć je do dużych foliowych worków z kilkoma otworami – to prosty sposób na utrzymanie wysokiej wilgotności bez blokowania wymiany gazów.
W warunkach domowych możemy umieścić gruszki w piwnicy o wilgotności około 90 proc. i temperaturze 0–4 °C. Pamiętajmy jednak, by nie układać ich obok jabłek czy pomidorów, które wydzielają etylen przyspieszający proces dojrzewania i skracający czas przechowywania owoców.
Przeczytaj również: Komisówka - stara i zacna odmiana gruszy
Jak przechowywać dojrzałe gruszki?
Dojrzałe gruszki są niezwykle wrażliwe na temperaturę i wilgotność otoczenia. W warunkach domowych najlepiej przechowywać je w piwnicy lub lodówce, gdzie można utrzymać chłód i ograniczyć dostęp powietrza. Prosty trik polega na umieszczeniu owoców w dużej torbie foliowej, którą zamykamy z niewielkimi szczelinami umożliwiającymi odprowadzanie kondensatu. Podobną funkcję spełniają pojemniki z otworami wentylacyjnymi.
Jednym z największych zagrożeń dla przechowywanych gruszek są choroby grzybowe. Mokra zgnilizna objawia się charakterystycznym, pleśniowym zapachem i szybko przenosi się na sąsiednie owoce. Równie groźna jest gorzka zgnilizna, która rozwija się w warunkach podwyższonej wilgotności i braku przewiewu. Z tego względu co tydzień powinniśmy przeglądać skrzynki i usuwać porażone egzemplarze – nawet jeśli część owocu wygląda zdrowo, nie nadaje się już do spożycia.
Różne odmiany gruszek mają odmienną zdolność do przechowywania. Przykładowo:
- ‘Williams Christ’ – to odmiana letnia, którą można przechowywać zaledwie kilka dni;
- ‘Abate Fetel’ – w badaniach International Society for Horticultural Science ta odmiana zachowywała jakość przez 4–5 miesięcy w kontrolowanej atmosferze;
- ‘Konferencja’ – według badań Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu można ją przechowywać 3–4 miesiące w temperaturze –1 do 0 °C;
- ‘Packham’s Triumph’ – badania Uniwersytetu Teramo i Universidad del Atlántico wykazały, że zastosowanie powłok z olejkami eterycznymi wydłużało trwałość owoców do 2–3 miesięcy.
Oznacza to, że odmiana determinuje strategię przechowywania. Letnie gruszki najlepiej spożywać od razu, a zimowe można przechowywać miesiącami, ale wymagają chłodu i wysokiej wilgotności. W profesjonalnych przechowalniach stosuje się atmosferę kontrolowaną (1–3% O₂ i 0–3% CO₂), która dodatkowo spowalnia procesy metaboliczne.
Coraz większe zainteresowanie budzą także biologiczne metody ochrony owoców. W badaniach nad przechowywaniem gruszek, które przeprowadził Universitat de Lleida w 2023 roku wykazano, że zastosowanie bakterii Pantoea agglomerans ogranicza rozwój patogenów takich jak Botrytis czy Penicillium, działając jak naturalna bariera ochronna. To kierunek, który w przyszłości może zastąpić chemiczne środki ochrony i pozwolić na jeszcze dłuższe, a zarazem bezpieczne przechowywanie owoców.
Dojrzałe gruszki są niezwykle wrażliwe na temperaturę i wilgotność otoczenia. Fot. Bruce Block/CanbaPro
Czy gruszki można trzymać w lodówce?
Lodówka to dobre miejsce na gruszki, ale tylko wtedy, gdy planujesz zjeść je w najbliższych dniach. Najlepiej sprawdza się szuflada na warzywa, ponieważ panuje w niej nieco wyższa wilgotność niż w pozostałej części urządzenia. Dojrzałe owoce utrzymują tam świeżość przez 3–5 dni, podczas gdy twardsze, jeszcze niedojrzałe, mogą leżeć nieco dłużej, stopniowo nabierając miękkości i aromatu. Trzeba jednak pamiętać, że zbyt długie przechowywanie w chłodzie prowadzi do utraty charakterystycznego smaku, a miąższ może stać się nieprzyjemnie twardy lub wodnisty.
Aby maksymalnie wykorzystać potencjał lodówki, warto zadbać o odpowiednie warunki. Optymalna temperatura to 0–4 °C, a wilgotność powinna być wysoka, by ograniczyć wysychanie owoców. Dobrym rozwiązaniem są perforowane woreczki foliowe – zatrzymują one wilgoć, a jednocześnie umożliwiają wymianę powietrza, zapobiegając rozwojowi pleśni.
Źródła: deccoria.pl, Frontiers
Przeczytaj również:
Nie zostawiaj host na zimę bez pielęgnacji. Trzy zabiegi i wiosną wypełnią ogród zielenią
