Wszechobecny plastik
Wojnę plastikowi postanowiła wypowiedzieć Unia Europejska. Zgodnie z ostatnią decyzją Parlamentu Europejskiego od 2021 roku na jej terenie obowiązywał będzie zakaz sprzedaży jednorazowych plastików, takich jak m.in. słomki, reklamówki, pojemniki na fastfood i inne, co ma otworzyłć drogę do częstszego stosowania wielorazowych, bardziej przyjaznych przyrodzie, rozwiązań. Środowiska proekologiczne odetchnęły z ulgą — o takie prawodawstwo zabiegano od lat. Nie tylko w trosce o otoczenie, faunę i florę, ale też życie i zdrowie następujących po nas pokoleń. Plastik jest wszechobecny: wykonywane są z niego pojemniki na żywność, zabawki, kubki jednorazowe… Jest go tyle, że łatwiej pewnie wskazać gamę przedmiotów, w których go nie znajdziemy. Tym bardziej zaskakuje, jak niewiele zdajemy się o nim wiedzieć.
Plastik, czyli tworzywa sztuczne, to materiały produkowane z syntetycznych polimerów. Istnieje wiele ich rodzajów, a tymi najczęściej wykorzystywanymi są polietylen i polipropylen. Informację o tym, z którym surowcem mamy do czynienia, znajdziemy na każdym opakowaniu i syntetycznym produkcie. Zazwyczaj są one znakowane symbolami trójkąta złożonego z trzech strzałek (co oznacza, że można poddawać je recyklingowi), wewnątrz którego znajdują się numery od 1 do 7.
Chociaż wiele się o tym słyszy, recyklingowanie plastiku wcale nie jest takie proste i wykonalne. Większości plastiku wyprodukowanego przez ostatnie 70 lat nie udało się odzyskać – trafiło on na śmietnik, do środowiska, lub do spalenia. Jedynie 9% całej produkcji powtórnie przetworzono.
Do łatwo recyklingowych plastików należą te wykonane z:
1. PET – politereftalenu etylenu. Wytwarza się z niego butelki plastikowe, jednorazowe pojemniki na żywność, słoiki na żywność, są stosowane w produkcji ubrań i wykładzin dywanowych.
fot.123RF/PICSELL
Po zakupie i zużyciu pojemnika PET – na przykład po opróżnieniu butelki wody – nie zaleca się ponownego jego wykorzystania na nasze, „domowe” potrzeby – lepiej wyrzucić je do śmieci, do odpadów przeznaczonych do recyklingu. Z każdym kolejnym użyciem (np. kolejnym napełnianiem butelki wodą) zwiększa się ryzyko namnażania w nich bakterii, których nie sposób usunąć, nawet zachowując podstawowe zasady higieny. Co więcej, pod wpływem promieni UV plastik typu PET uwalnia szkodliwe toksyny.
2. PE-HD – polietylenu wysokiej gęstości. Wykorzystywany jest w produkcji opakowań na detergenty, pudełek na żywność, zabawek, donic, mebli ogrodowych i wielu innych. W przeciwieństwie do PET, jak najbardziej nadaje się do powtórnego używania w domu.
Wykonalne w recyklingu są:
4. PE-LD – polietylen niskiej jakości. Jest składnikiem plastikowych toreb na zakupy, folii bąbelkowych, folii opakowaniowej. Nadaje się do wielokrotnego używania.
5. PP
Polipropylen – choć trudniejszy w przetwarzaniu na masową skalę, jest najbezpieczniejszy dla ludzkiego zdrowia. Produkowane są z niego kuchenne pudełka na żywność, zakrętki butelek, pojemniki na jogurty. Znaleźć można go również w lodówkach turystycznych, niektórych tkaninach i pieluchach.
Trudny w recyklingu jest:
3. PVC – do trudnych w recyklingu należy polichlorek winylu. Wykonywane są z niego przedmioty, z założenia długotrwałe i dłużej wykorzystywane, niż np. butelki. Produkowane są z niego karty kredytowe, okna i ościeżnice, syntetyczna skóra, rynny, rury i kształtki, jak również folia do pakowania żywności. Naukowcy wciąż spierają się i badają jego wpływ na ludzki organizm – polichlorek winylu został zakwalifikowany jako potencjalnie rakotwórczy.
Bardzo trudne w recyklingu są:
6. PS – polistyren – jest głównym składnikiem styropianu, wykorzystuje się go produkowania sztucznej biżuterii, szczoteczek do zębów, kubków jednorazowych, pojemników na jajka, tacek na mięso itp. Podczas jego spalania (np. w kominku) uwalniają się z niego substancje groźne dla zdrowia i otoczenia. Raczej zaleca się nie podgrzewać w nim jedzenia, np. w mikrofalówce. Pod wpływem ciepła z polistyrenu mogą wydzielać się szkodliwe substancje, które przenikają do pożywienia.
7. INNE – Oznaczenie „Other” nadaje się produktom wykonywanym z innych tworzyw sztucznych lub ich mieszanek, np. ABS, nylonu, akrylu, poliwęglanów. Z tworzyw zakwalifikowanych do tej grupy powstają nylonowe tkaniny, butelki dla niemowląt, płyty kompaktowe, pojemniki medyczne. Wśród plastików z grupy „inne” znajduje się również groźny dla zdrowia BisfenolA (BPA). Istnieją przypuszczenia, że jego oddziaływanie może być przyczyną groźnych chorób i bezpłodności, z tego powodu w wielu krajach zakazano stosowania go m.in. w produkcji butelek dla dzieci.
Często jako plastyfikatora w tworzywach sztucznych używa się ftalanu, który pod wpływem temperatury może się uwalniać i przenikać do żywności. Bezwzględnie powinniśmy unikać podgrzewania tych pojemników, na których producent zaznaczył, że nie nadają się do ogrzewania. Pełnię bezpieczeństwa gwarantuje nam używanie szklanych zamienników plastikowych opakowań.
Deccoria.pl
Zdjęcie główne: 123RF/PICSELL
Przeczytaj: Kreatywne pomysły na wykorzystanie plastikowych butelek