Spis treści:
- Najlepsze odmiany derenia jadalnego
- Jak uprawiać derenia jadalnego – najważniejsze zasady
- Jakie właściwości mają owoce derenia jadalnego?
Najlepsze odmiany derenia jadalnego
W dobrze wyposażonych szkółkach ogrodniczych oferowanych jest blisko 60 odmian spośród wielu gatunków derenia. Większość roślin ma znaczenie ozdobne, nadaje się do obsadzania różnych części ogrodu i to nie tylko w spopularyzowanej formie liściastego żywopłotu. Derenie pięknie prezentują swoje walory dekoracyjne w szpalerach, doskonale rosną posadzone w grupie jednogatunkowej, jak i w kompozycjach wielu gatunków o podobnych do nich potrzebach środowiskowych.
Wysoka wytrzymałość tych roślin w połączeniu z niewielkimi wymaganiami oraz odpornością na niekorzystne czynniki zewnętrzne, które zwykle sprawiają sporo trudności w uprawach, sprawiają, że derenie mają coraz szersze zastosowanie w przydomowych ogrodach. Niektóre z nowych odmian poprowadzone w formie niskich krzewinek potrafią ciekawie zarysować granice ścieżek, rabat oraz określonych stref, a niekiedy odgrywają też rolę roślin okrywowych.
Szczególnym gatunkiem derenia jest dereń jadalny, nazywany również właściwym. W naturze to niewielkie drzewo tworzy dużą i szeroko rozbudowaną koronę, która nawet bez formowania utrzymuje zaokrąglony kształt. Cechą charakterystyczną w rozwoju derenia w cyklu rocznym jest bardzo wczesne kwitnienie. Liczne pąki kwiatowe rozwijają się zwykle w marcu, ale łagodna zima sprzyja jeszcze wcześniejszemu kwitnieniu drzewa. Może zdarzyć się, że już nawet w lutym bezlistne gałęzie okryją się gęsto żółtymi kwiatami.
Gdy dereń jadalny zakwita, jego korona skąpana jest w morzu jaskrawożółtych kwiatów. Fot. Lohvyniuk/CanvaPro
Im więcej ich w koronie drzewa, tym lepiej, ponieważ dereń jadalny to owocująca perełka w ogrodach. Choć nadal nie jest on popularny, warto posadzić przynajmniej dwie różne odmiany w przydomowym sadzie lub w formie półozdobnej, tworząc zupełnie nową kompozycję, dopełniającą ogrodowy krajobraz. Dojrzewające kolejno przez ponad 3 miesiące pestkowce są moim tamtorocznym odkryciem – soczysty miąższ przypominający w smaku nieco słodsze wiśnie, zamknięty pod błyszczącą skórką okazał się skarbnicą wartości odżywczych oraz podstawą wspaniałych przekąsek.
W zależności od tego, jakiego plonu oczekujesz i czy zależy ci wyłącznie na smaku tudzież na walorach ozdobnych owoców, rozważ różne odmiany tej ciekawej rośliny. Za najlepsze odmiany derenia jadalnego, polecane do ogrodowej uprawy, uważam te oto propozycje:
- 'Alosza',
- 'Basia',
- 'Bolestraszycki',
- 'Bukowinskij',
- 'Dublany',
- 'Elegantnyj',
- 'Flava',
- 'Juliusz',
- 'Nikołka',
- 'Podolski',
- 'Raciborski',
- 'Siemen',
- 'Szefer',
- 'Władymirski'.
Owoce derenia jadalnego w zależności od uprawianej odmiany różnią się kształtem, kolorem, a nawet smakiem. Fot. a-gree/CanvaPro
Niektóre z powyższych odmian dojrzewają wcześniej, inne później. Jedne wydają owoce intensywnie czerwone, w odcieniu wiśniowym, różowe lub karminowe, pozostałe wybarwiają się na żółto, a w niektórych przypadkach nawet na bardzo ciemny fiolet. Kształt owoców zależy od posadzonej odmiany, mogą być owalne, kuliste, gruszkowate, a niekiedy zarówno formą, jak i wybarwieniem do złudzenia przypominają dojrzałe śliwki. W zależności od pory roku derenie jadalne zachwycają intensywnym kwitnieniem, lśniącymi, gładkimi liśćmi lub owocami, które obsypują drzewo zwykle już w lipcu i dojrzewają stopniowo, nie przerywając tego procesu aż do października.
Przeczytaj również: Czy cięcie jagody kamczackiej na wiosnę jest konieczne? Jak dobrze je wykonać?
Jak uprawiać derenia jadalnego – najważniejsze zasady
Wymagania siedliskowe derenia jadalnego są zaskakująco niskie. Drzewa dobrze rosną w różnego typu glebach, które wcale nie muszą spełniać warunków typowo uprawowych. Jednak plantatorzy podkreślają, że najwięcej wartościowych owoców pojawia się na roślinach, które z doniczek produkcyjnych trafią do gleby nawiezionej wcześniej domowym kompostem lub obornikiem. U młodych, wrażliwych roślin problem mogą stworzyć wiosenne przymrozki. Mimo dużej odporności gatunkowej warto zadbać o to, by stanowisko przygotowane do uprawy tej rośliny było osłonięte od wiatru i dalekie od zastoisk mrozowych.
Kiedy posadzić sadzonkę derenia przygotowaną w doniczce do gruntu? Wysoka odporność rośliny pozwala wybrać dowolny termin sadzenia pomiędzy kwietniem a październikiem. Duża wytrzymałość roślin oraz łatwość adaptacyjna wynikają z tego, że przygotowane sadzonki w doniczkach mają już dość dobrze wykształconą bryłę korzeniową, która po przeniesieniu do ziemi stymuluje intensywny wzrost rośliny zarówno w strefie nadziemnej, jak i w obrębie korzeni.
Sezonowa pielęgnacja dereni jadalnych jest bardzo prosta. Właściwie najważniejszym zabiegiem jest przycinanie roślin. Musisz pamiętać, że cięcie rozluźniające należy wykonać dopiero po 3-4 latach od posadzenia. Wcześniej roślina nie wymaga prowadzenia, jedynie, jeśli to konieczne, zadbaj o oczyszczenie korony z pędów chorych lub uszkodzonych. Późniejsze zabiegi formujące to tak naprawdę cięcia przerzedzające, prowadzone według terminarza na przełomie lutego i marca, czyli przed rozpoczęciem przez drzewa wegetacji, w czasie których usuwa się nadmiar rocznych pędów. Dlaczego to takie ważne? Otóż nic tak dobrze nie pobudza dereni do wzrostu i obfitego owocowania, jak regularne rozluźnianie korony.
Jeśli zdarza się, że podczas zimy na teren twojego ogrodu wdziera się dzika zwierzyna, pamiętaj o zabezpieczeniu dereni. Wystarczy już, że owiniesz pień drzewa specjalną włókniną, drobniutką siatką ochronną lub arkuszami grubszego papieru. Przed mrozem nie musisz ich chronić, z powodzeniem przetrwają nawet w temperaturze -30°C.
W praktyce najwięcej pracy czeka cię podczas zbiorów. Wszystko dlatego, że mając w ogrodzie kilka odmian, które owocują w różnych terminach i nierównomiernie dojrzewają, rzeczywisty okres zbioru plonów z derenia może trwać nawet 3 miesiące. Przez ten czas co 2-3 dni będziesz gromadzić zrzucane przez drzewa dojrzałe owoce o oryginalnym smaku i prozdrowotnych walorach.
Dojrzałe owoce derenia spadają z drzewa, dlatego ogrodnicy radzą, by po obrysie korony na ziemi rozkładać miękką włókninę. W ten sposób nie poobijają się ani nie pobrudzą. Fot. Alex197678/CanvaPro
Jakie właściwości mają owoce derenia jadalnego?
Spośród najbardziej popularnych odmian derenia warto w ogrodach uprawiać 'Flavę', 'Basię' czy np. 'Szefera'. Owoce pierwszej z wymienionych mają bajeczny aromat ananasa, który nie sposób pomylić z żadną inną odmianą. 'Szefer' słynie ze swojej słodyczy i głębokiego smaku, z kolei składniki odżywcze w owocach odmiany ''Basia' pozwalają na przygotowywanie doskonałych nalewek, soków i syropów. Zielone owoce derenia, te nie w pełni dojrzałe, są materiałem na "udawane" oliwki. Aż trudno sobie wyobrazić, ile różnych zastosowań, mają te niepozorne, mało znane pestkowce.
Jakie właściwości mają owoce derenia jadalnego i dlaczego zasługują na to, by jak najszybciej wprowadzić je do codziennej diety? Kluczowe w składzie są witamina C, antocyjany oraz drogocenne irydoidy. Co to za substancje? Irydoidy obecne są w składzie wielu roślin o znaczeniu leczniczym, wykorzystywanych w tradycyjnej medycynie ludowej. Badania dowodzą, że związki te należące do grupy monoterpenoidów wykazują działanie przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, uspokajające, przeciwskurczowe oraz neuroprotekcyjne. To ważny element naturalnego mechanizmu obronnego roślin.
Zielone owoce derenia już da się wykorzystać w kuchni. To oryginalny zamiennik dla oliwek, wystarczy, że odpowiednio je przygotujesz. Fot. Tomasz Majchrowicz/CanvaPro
Choć drogocenne owoce derenia jadalnego spożywane na surowo dla niektórych mogą być wyzwaniem, bowiem wiele odmian wyróżnia się wyraźniejszą nutą kwaśną niż słodką, to po odpowiedniej obróbce stają się prawdziwym przysmakiem.
Gdy osiągają dojrzałość i spadają z gałęzi, miąższ jest bardziej słodki niż kwaskowaty, odrobinę ziarnisty, przez co niesiony smak dłużej pozostaje wyczuwalny. To moment, gdy zebrane owoce stanowią rewelacyjną bazę kompotów, konfitur i dżemów, galaretek, a także dodają charakteru wytrawnym potrawom.
Czerwoniutkie owoce można kandyzować lub kisić, w zależności od preferencji smakowych. Pasują do słodkich ciast i wypieków oraz ostrych past podanych na świeżo wypieczonym chlebie. Ponadto owoce zebrane z drzewa to idealna baza pestilu, czyli oryginalnej przekąski tureckiej, która w rodzimym wydaniu ma chyba jeszcze więcej do zaoferowania.
Źródło: deccoria.pl
Przeczytaj również:
Nazywany jest "średniowieczną aspiryną". Złocień maruna – siew i uprawa
Maliny z sadzonek długopędowych. Posadź w ogrodzie, zbierzesz dużo większe plony
Czego nie lubi jabłoń? Takie sąsiedztwo to proszenie się o problemy