Spis treści:
- Jak wygląda jeż?
- Jeż w ogrodzie – czy to dobry znak?
- Jak zwabić jeża do ogrodu?
- Jak zrobić schronienie dla jeża na zimę?
- Czym dokarmiać jeże?
Jak wygląda jeż?
W naszym kraju możemy spotkać dwa gatunki jeży, które są największymi owadożernymi ssakami występującymi w Europie. W Polsce zwierzęta te przez lata były objęte ścisłą ochroną. Od 2014 r. podlegają częściowej ochronie gatunkowej, co oznacza, że nie można ich chwytać i przetrzymywać czy niszczyć miejsc, gdzie się skrywają. Chronić powinniśmy oba występujące w naszym kraju gatunki: jeża wschodniego (Erinaceus concolor) oraz jeża zachodniego (Erinaceus europaeus). Tego pierwszego rozpoznamy po jasnym brzuszku i dość krótkich igłach, których jest mniej niż u drugiego gatunku. Jeż zachodni, nazywany również europejskim, wyróżnia się gęstą okrywą z kolców i ciemniejszym spodem ciała. Oba gatunki dożywają do nawet 10 lat.
Ciało jeża, nie wliczając ok. 5-centymetrowego ogonka, może osiągnąć 35 cm długości. To pożyteczne zwierzę w zależności od wieku waży od 400 g do nawet 1,5 kg. Grzbiet oraz jego ciała pokrywają charakterystyczne dla tego gatunku kolce, które mogą mieć do 3 cm długości. Stanowią one przekształcone włosy, które u młodych osobników są białe i miękkie. Z wiekiem keratynowe kolce twardnieją i ciemnieją, a także zwiększa się ich liczba. U dorosłych jeży liczba kolców na grzbiecie może wynosić nawet 7 tysięcy.
Ciemny nosek na wydłużonym pyszczku jeża jest zawsze wilgotny. Fot. CanvaPro
Te interesujące ssaki wyróżniają się doskonałym węchem i słuchem, które pozwalają im doskonale radzić sobie w otoczeniu. Znajdujący się na wydłużonym pyszczku nosek jeża jest zawsze wilgotny – stanowi on nie tylko narząd węchu, ale również dotyku. Dzięki niemu, a także wypukłym, ciemnym oczkom oraz krótkim łapkom jeże wyglądają na bardzo sympatyczne stworzenia. Tymczasem to nocne drapieżniki, które są w stanie zaatakować nie tylko niewielkie owady, ale również gryzonie, jaszczurki czy nawet żmije.
Jeż w ogrodzie – czy to dobry znak?
Jesień to czas, gdy przeprowadzamy intensywne prace w ogrodzie. Może się zdarzyć, że podczas porządkowania przydomowej działki spotkamy na swojej drodze jeża. Wiele osób zadaje sobie pytanie, czy to dobry znak? Jeż w ogrodzie ma przynosić szczęście – kiedyś wierzono, że obecność tego zwierzęcia w pobliżu domostwa zwiastuje wyłącznie dobre zdarzenia. Choć niekoniecznie trzeba zgadzać się z ludowymi przesądami, trudno zaprzeczyć, że obecność jeża w ogrodzie przynosi wiele korzyści i dobrze świadczy o warunkach, jakie panują na naszej działce.
Zwierzątko to jesienią szuka schronienia w miejscach, które są nieskażone chemicznymi opryskami i pełne spokojnych kryjówek. Może się zdarzyć, że nie zauważymy samego ssaka, ale jedynie ślady jego obecności w ogrodzie. Po czym rozpoznać, że zawitał na naszą działkę jeż? Możemy zaobserwować podłużne odchody czy rozkopaną ściółkę, w której zwierzę poszukiwało pożywienia. Jeśli mamy szczęście, nocą usłyszymy tupanie jego krótkich nóżek, szelest liści czy charakterystyczne fukanie. W takiej sytuacji nie warto go niepokoić, aby zaspokoić swoją ciekawość. To czas, gdy grasujący jeż szuka smacznego posiłku.
Przeczytaj również: Co zrobić z liśćmi w ogrodzie jesienią? Które grabić, a które zostawić?
Jak zwabić jeża do ogrodu?
Wiemy już, że uporządkowane ogrody, w których brakuje dzikich i naturalnych zakątków, nie są przyjazne jeżom. Szkodliwe jest dla nich także stosowanie chemicznych środków ochrony roślin, dlatego zwierzęta te będą unikały miejsc, gdzie zastosowano tego typu preparaty. Jeże najlepiej czują się w zacisznych ogrodach, w których nie brakuje liści czy stert gałęzi. Jeśli więc chcemy zaprosić te ciekawe ssaki na swoją działkę, powinniśmy zostawić takie naturalne resztki w różnych zakątkach. Aby zwabić jeże do ogrodu, w ogrodzeniu wykonajmy otwory lub odchylmy siatkę, aby zwierzęta będą mogły swobodnie się przez nie przedostawać.
Jak już wspominaliśmy, unikajmy nadużywania środków chemicznych w ogrodzie – nie tylko służących do ochrony roślin, ale również trutek na gryzonie i szkodniki czy preparatów oczyszczających wodę. Na terenie działki rozstawmy płytkie zbiorniczki z wodą, dzięki którym jeże będą mogły zaspokoić pragnienie. Poza naturalnymi schronieniami (wysokimi trawami czy stertami gałęzi i liści) możemy samodzielnie zbudować dla jeża domek. Zatroszczmy się o to, by w ogrodzie nie znajdowały się pułapki, w które zwierzęta mogłyby wpaść, np. zagłębienia w ziemi czy oczka wodne ze stromym brzegiem. Jeśli chcemy zwabić jeża na działkę, nie wpuszczajmy na nią psa.
Jeż szuka bezpiecznego schronienia wśród liści. Fot. CanvaPro
Jak zrobić schronienie dla jeża na zimę?
Jesienią temperatura powietrza spada, co jest sygnałem dla jeży, że czas przygotować się do hibernacji, czyli snu zimowego. Zwierzęta te rozpoczynają ją w listopadzie, a kończą na ogół w kwietniu. Odrętwienie może trwać nawet 5 miesięcy, dlatego jeże muszą znaleźć zimowe odpowiednią kryjówkę, która pozwoli im bezpiecznie przetrwać zimę. Możemy im w tym pomóc.
Wystarczy znaleźć w ogrodzie zaciszny kącik i usypać tam kopiec z naturalnych resztek roślinnych, np. drobnych gałęzi, słomy oraz opadłych liści. Utworzoną górkę należy przykryć folią i konstrukcję zabezpieczyć kijkami. Prace warto wykonywać w rękawiczkach, aby wrażliwe na zapachy jeże nie wyczuły naszej obecności. W sklepach dostępne są również gotowe domki dla jeży, które wykonane są z impregnowanych materiałów. Niektóre drewniane budki mogą pomieścić nawet kilka zwierząt równocześnie.
Dla jeża możemy kupić lub samodzielnie zbudować drewniany domek. Fot. CanvaPro
Czym dokarmiać jeże?
Jeże są drapieżnikami, które żywią się przede wszystkim ślimakami, dżdżownicami, chrząszczami i innymi owadami. Nie pogardzą również szkodnikami żerującymi w naszych ogrodach, np. turkuciem podjadkiem. Co ciekawe, ich pożywieniem mogą być również większe zwierzęta – gryzonie, żaby, jaszczurki, pisklęta ptaków oraz węże. Zdarza się, że jeż posili się padliną oraz owocami, które spadły z drzew. Te pożyteczne ssaki są zwierzętami dzikimi, dlatego powinniśmy unikać ich dokarmiania, jeśli nie jest to absolutnie konieczne. Nie róbmy tego zwłaszcza późną jesienią, ponieważ wtedy zwierzęta przygotowują się do snu zimowego, a podrzucanie im dodatkowego pożywienia zaburzy ten proces i niepotrzebnie go wydłuży.
Pamiętajmy, że tylko osłabione i niedożywione jeże wymagają naszej pomocy. Jeśli zwinięty w kulkę ssak jest mniejszy niż typowej wielkości grejpfrut, może wymagać wsparcia. Nie oznacza to jednak, że takiego jeża powinniśmy dokarmiać mlekiem – takie działanie tylko mu zaszkodzi. Jedyne, co powinniśmy zrobić, to podać mu wodę i ewentualnie miseczkę z mokrą karmą dla kotów. Jeśli jeż jest w złym stanie, należy skontaktować się z weterynarzem lub najbliższym ośrodkiem zajmującym się pomocą dzikim zwierzętom.
Źródło: deccoria.pl
Przeczytaj również:
Co to jest permakultura? Jak wprowadzić permakulturę w przydomowym ogrodzie i na działce?
Po co nam wiewiórka w ogrodzie? Jak można ją zwabić i czy powinno się dokarmiać wiewiórki?