Spis treści:
Szparagi – kopalnia witamin
Szparagi (Asparagus officinalis) to byliny z rodziny szparagowatych, które coraz częściej goszczą na naszych stołach. Co ciekawe, były uprawiane już w starożytności przez Egipcjan, Greków i Rzymian. Obecnie największym producentem tego warzywa są Chiny, jednak jako roślina uprawna rozpowszechnione jest w różnych zakątkach świata. Szparagi są doceniane ze względu na dużą zawartość witamin i minerałów. Zawierają dużą ilość kwasu foliowego, który bierze udział w wielu procesach biochemicznych. Ponadto dostarczają dużo witamin z grupy B, witaminy E, C, a także miedzi, potasu, żelaza, manganu, selenu i cynku.
Okazuje się, że w 100 g świeżych szparagów znajduje się zaledwie 17 kcal, dlatego są warzywem niskokalorycznym – to właśnie z tego powodu należą do ulubieńców osób, które są na diecie. Choć szparagi zawierają niewiele kalorii, mają dużo błonnika, przez co są bardzo sycące. Co więcej, wykazują działanie przeciwnowotworowe i przeciwzapalne, działają moczopędnie, a także pomagają obniżyć poziom cholesterolu. Ze względu na unikalny smak, szparagi znajdują szerokie zastosowanie kulinarne.
Przeczytaj również: Jak przygotować ziemię do uprawy w donicach? Ziemia do pomidorów, papryki i ogórków
Najlepsze odmiany szparagów
Zasadniczo wyróżnia się dwa rodzaje szparagów: białe i zielone. Te pierwsze rosną pod ziemią, mają delikatny smak i konsystencję. Szparagi zielone, w przeciwieństwie do białych, rosną nad ziemią. Mają bardziej intensywny smak, są lekko gorzkawe z orzechową nutą. To sprawia, że pasują do wielu dań. Wśród najlepszych odmian szparagów warto wymienić m.in.:
- Franklin – holenderska odmiana, która wyróżnia się dużą plennością;
- Gijnlim – męska hybryda, nadaje się do uprawy zarówno na szparagi białe, jak i zielone;
- Grolim – męska odmiana o wysokiej plenności, odpowiednia do uprawy białych i zielonych szparagów;
- Backlim – charakteryzuje się wysokim plonem, tworzy ładne i proste łodygi;
- Herkolim – męska odmiana hybrydowa, która nadaje się zarówno na białe, jak i zielone szparagi;
- Avalim – wyróżnia się wysokim plonem, ale ma większe wymagania, nadaje się do uprawy na szparagi białe i zielone;
- Eposs – odmiana dwupienna (posiada osobniki męskie i żeńskie), która charakteryzuje się wczesnym i obfitym plonowaniem;
- Huchel`s Alpha – niemiecka odmiana dwupienna; choć plonuje nieco gorzej, ma mniejsze wymagania glebowe oraz jest bardziej odporna na choroby;
- Schwetzinger Meisterschuss – odmiana dwupienna, która nadaje się do uprawy zarówno na szparagi białe, jak i zielone.
Szparagi potrzebują słonecznego i osłoniętego od wiatru stanowiska. Fot. CanvaPro
Uprawa szparagów w ogrodzie
Szparagi, w przeciwieństwie do większości warzyw, są bylinami, co oznacza, że rosną rok po roku. Natomiast uprawiając te warzywa, trzeba uzbroić się w cierpliwość, ale raz posadzone, będą rosły co najmniej 10 lat. Barwa szparagów zależy od sposobu uprawy – zielone wypustki wyrastają nad powierzchnią gruntu, a białe rosną pod ziemią. Rośliny te są dość wymagające. Aby jednak móc cieszyć się obfitymi plonami, wystarczy zapewnić im odpowiednie warunki do prawidłowego wzrostu i rozwoju. Sprawdź, jak wygląda uprawa i pielęgnacja szparagów w ogrodzie.
- Sadzenie
Do sadzenia nadają się młode, jednoroczne karpy bez śladu chorób. Można je kupić w sklepie ogrodniczym lub samodzielnie wyhodować z nasion. Wielu ogrodników decyduje się na zakup gotowych karp, gdyż jest to mniej czasochłonne i pracochłonne. Natomiast w przypadku uprawy szparagów z nasion, po pojawieniu się siewek należy je przerwać tak, aby odstępy między roślinami wynosiły kilkanaście centymetrów. W następnym roku po wysiewie karpy będą gotowe do posadzenia.
Aby rozpocząć uprawę szparagów, należy odpowiednio przygotować glebę. Już jesienią warto zastosować obornik lub kompost, z kolei wiosną trzeba dokładnie odchwaścić grządki i spulchnić glebę. Najlepszy termin na sadzenie szparagów to okres od końca marca do połowy kwietnia, kiedy ziemia jest już odmarznięta i zaczyna się nagrzewać. Można to zrobić również jesienią, ale wtedy należy zwrócić szczególną uwagę na warunki pogodowe.
Szparagi sadzimy w rzędach co 150-170 cm, odległość między roślinami powinna wynosić 30-40 cm (potrzebują dużo miejsca, aby rozwinąć swój rozbudowany system korzeniowy). Sposób sadzenia warzyw zależy od ich koloru. Karpy szparagów białych sadzimy w bruzdach o głębokości 30 cm, w których tworzymy kopczyki. Umieszczamy je tak, aby wierzchołek znajdował się około 20 cm pod powierzchnią ziemi. Przez pierwsze dwa lata musimy zadbać o regularne nawożenie i odchwaszczanie. W trzecim roku, gdy wyrosną pędy, należy usypać na nich wał ziemi o wysokości 20 cm. W następnym roku czynność tę powtarzamy, ale usypujemy wał na 15 cm.
Sadzenie szparagów zielonych jest mniej pracochłonne. Karpy umieszczamy w bruzdach o głębokości około 10-20 cm i szerokości 40 cm. Przysypujemy je tak, aby wystawały około 10 cm ponad glebę. Warto pamiętać o zabezpieczaniu roślin przed mrozem, kładąc na nich suche liście bądź słomę.
Szparagi można zbierać do maja, a nawet do czerwca. Fot.Valentyn Volkov/CanvaPro
- Stanowisko i ziemia
Stanowisko dla szparagów powinno być słoneczne i osłonięte od wiatru. Jeśli chodzi o glebę, powinna ona być żyzna, dobrze przepuszczalna i bogata w składniki odżywcze. W przypadku, gdy ziemia jest kwaśna, warto wzbogacić ją, stosując nawozy wapniowe. Odczyn gleby powinien być zbliżony do obojętnego (pH 6-7,5). Warto z kolei unikać gleb ciężkich i podmokłych.
- Podlewanie i nawożenie
Ze względu na to, że szparagi źle znoszą długotrwałe susze, niezbędne jest ich regularne podlewanie. Warto jednak uważać na nadmiar wody, ponieważ nadmierne wilgotne podłoże może doprowadzić do gnicia roślin. Aby umożliwić szparagom prawidłowy wzrost, należy zadbać o odpowiednie nawożenie. W tym celu można sięgnąć po nawozy organiczne, takie jak rozłożony obornik czy kompost (rozkładamy je pomiędzy grządkami, a nie na karpy).
- Zbiory i przechowywanie
Zbiory szparagów możemy przeprowadzić dopiero w trzecim roku uprawy. Pędy powinny mieć 15-20 cm długości. Ścinamy je za pomocą ostrego noża lub długich nożyc. Zbiory można wykonywać od wiosny do połowy lata. W przypadku szparagów białych rozgniatamy ziemię, wycinamy pędy, po czym zasypujemy ziemię z powrotem. Po zebraniu warzywa warto umieścić w chłodnym i zacienionym miejscu, co umożliwi dłuższe przechowywanie wypustek (przechowywane zgodnie z zasadami mogą zachować świeżość przez około tydzień). Szparagi można też zamrozić – wystarczy sparzyć je wrzątkiem przez 3-5 minut, a następnie zanurzyć w ziemnej wodzie i zamrozić w plastikowym opakowaniu.
- Choroby i szkodniki
Jeśli chodzi o choroby, szparagi są narażone na występowanie zgnilizny korzeni i podstawy pędów, szarą pleśń oraz rdzę szparagową. Wśród szkodników atakują je m.in. trzep szparagówka, mszyca burakowa, mszyca szparagowa, poskrzypka szparagowa i poskrzypka dwunastokropkowa.
Źródło: deccoria.pl
Przeczytaj również: Kiedy sadzić pomidory do tunelu, pod folię? Jaka ziemia jest najlepsza, co sadzić obok?