Spis treści:
- Co to właściwie jest mrozoodporność
- Strefy mrozoodporności w Polsce
- Najbardziej odporne na mróz rośliny
- Jak zwiększyć odporność rośliny na mróz
Co to właściwie jest mrozoodporność?
Mrozoodporność to zdolność rośliny do przetrwania w niskiej temperaturze. Składają się na nią czynniki takie jak:
- izolacja termiczna organizmu w postaci na przykład kory,
- zmniejszona ilość soków, dzięki czemu woda nie krystalizuje się w środku,
- odporność organizmu na okresowe braki wody w formie ciekłej.
Na to, czy okaz przetrwa zimę, mają wpływ nie tylko właściwości jego gatunku, ale też to, jak wysoki i długi jest spadek temperatury.
Rośliny przemarzają przede wszystkim, kiedy pozbawione pokrywy śnieżnej podłoże zostaje skute lodem. Wraz z nim zamarzają korzenie i w efekcie drzewo lub krzew nie jest w stanie pobierać wody i składników odżywczych. W perspektywie czasu roślina zasycha.
Przeczytaj również: Błędy w zabezpieczaniu roślin na zimę
Strefy mrozoodporności w Polsce
Podział terenu na strefy mrozoodporności został opracowany przez Amerykański Departament Rolnictwa w latach 60-tych. Numerów stref jest dwanaście. Niższy numer odpowiada niżej spadającym temperaturom w zimie. Na terenie Polski znajdują się trzy strefy mrozoodporności, podzielone dla większej szczegółowości na 5 podstref. Są to:
- 5b od -26.0°C do -23.4°C, która występuje na północno wschodnim skrawku kraju oraz w najwyższych górach;
- 6a od -23.3°C do -20.6°C, którą objęta jest wschodnia oraz najbardziej wysunięta na południe część Polski;
- 6b od -20.5°C do -17.8°C w centralnej części kraju;
- 7a od -17.7°C do -15.0°C w okolicy Poznania, Wrocławia, przy zachodniej granicy i na Pomorzu,
- 7b od -14.9°C do -12.3°C w północno-zachodnim skrawku kraju.
Dzięki strefom mrozoodporności łatwo jest ustalić, które rośliny poradzą sobie na konkretnym obszarze Polski. Łatwo sprawdzić, do której przynależą konkretny gatunek i odmiana. Wybierając roślinę z niższym numerem niż ten strefy, w której mieszkasz, ryzykujesz, że przemarznie, o ile nie zastosujesz dodatkowych środków ochronnych.
W Polsce bez obaw można uprawiać na zewnątrz rośliny o strefie mrozoodporności niższej niż 5. Jeśli gatunek mieści się w przedziale 5 – 7, warto przyjrzeć się mapie i w ten sposób ustalić, w której strefie klimatycznej znajduje się ogród i dopiero wtedy podjąć decyzję o zakupie.
Rośliny, które mają współczynnik mrozoodporności wyższy niż 7b, nie nadają się do uprawy w żadnym miejscu w Polsce, chyba że zadbasz o ich ochronę przed przymrozkami. Nawet wtedy niestety hodowla może się nie udać.
Najbardziej odporne na mróz rośliny
Wiele roślin ogrodowych należy odpowiednio zabezpieczyć jeszcze przed nastaniem pierwszych przymrozków. Dotyczy to zwłaszcza sadzonek młodych roślin, które pochodzą z cieplejszych stref klimatycznych. Trzeba je kopczykować, wyściółkować, a także okrywać agrowłókniną. Nie wszyscy mają czas, by wykonywać wszystkie prace ogrodowe przed nadejściem zimy. Zwłaszcza dla takich osób sadzenie roślin mrozoodpornych jest dobrym rozwiązaniem. Jest z czego wybierać, ponieważ jest ich całkiem sporo.
Nie sposób wymienić wszystkich roślin odpornych na mróz, ale można się pokusić przynajmniej o wybraniu kilku z najodporniejszych z nich, dzieląc je na kategorie. Wiele tych roślin jest rodzimych dla Polski. Inne pochodzą z Ameryki Północnej, krajów skandynawskich bądź z Syberii. Wszystkie doskonale znoszą nawet najbardziej mroźne zimy.
I tak wśród bylin najodporniejszych na mróz znaleźć można:
- fiołek labradorski (Viola labrarodica),
- głodek syberyjski (Draba sibirica),
- złocień arktyczny (Acanthemum arcticum),
- malina arktyczna (Rubus arcticus),
- aster nowobelgijski (Aster novi belgi),
- aster nowoangielski (Aster novae-angliaee),
- dzwonek skupiony (Campanula glomerata),
- pragnia syberyjska (Waldesteinia ternata),
- kosaciec syberyjski (Iris sybirica),
- wiązówka błotna (Flipendula ulmaria),
- cebulica syberyjska (Scilla sibirica),
- języczka syberyjska (Ligularia sibirica),
- wielosił błękitny (Polemonium caeruleum),
- jeżówka purpurowa (Echinacea purperera).
Najbardziej odporne na mróz krzewy ozdobne to:
- karagana syberyjska (Caragana arborescens),
- mikrobiota syberyjska (Cicrobiota decussata),
- tawlina jarzębolistna (Sorbaria sorbifloria),
- wiciokrzew siny (Lonicera caerulea),
- pięciornik krzewiasty (Potentilla fruticosa),
- głóg syberyjski (Crataegus sanguinea).
Przeczytaj również: Czy magnolie trzeba okryć na zimę? Jak zabezpieczyć magnolię przed mrozem?
Najbardziej odporne na mróz iglaki to:
- żywotnik zachodni (Thuja occitentalis),
- jałowiec skalny (Juniperus scopulorum,
- jodła pospolita (Abies alba),
- jodła górska (Abies lasiocarpa),
- jodła koreańska (Abies koreana),
- jodła szlachetna (Abies procera),
- sosna pospolita (Pinus sylvestirs),
- sosna czarna (Pinus nigra),
- sosna hakowata (Pinus uncinata),
- świerk kaukaski (Picea orientalis).
Najbardziej odporne na mróz drzewa liściaste ozdobne to:
- klon zwyczajny (Acer planatoides),
- brzoza brodawkowata (Betula pendula),
- sumak octowiec (Rhus typhina),
- grab pospolity (Capinus betulus).
Najbardziej odporne na mróz drzewa i krzewy owocowe to:
- aronia czarnoowocowa (aronia melanocarpa),
- leszczyna wielkoowocowa (Corylus syrena),
- pigwowiec japoński (Chaenomeles japonica),
- porzeczka kalinolistna (Ribes viburnifolium),
- czereśnia ptasia (Prunus avium).
Warto pamiętać, że niektóre odmiany tego samego gatunku mogą być mniej lub bardziej mrozoodporne. Tak jest na przykład z jabłonią (Malus domestica), której całkiem odporne na mróz są na przykład odmiany ‘Antonówka’ i ‘Alwa’. W ich przypadku na przemrażanie narażone są tylko najmłodsze sadzonki.
Zawsze warto sprawdzać, do której strefy przynależy twój przyszły zakup. Producenci często podają tę informację na etykietach, a w przypadku zamówienia przez internet informacja powinna być zawarta w opisie produktu.
Przeczytaj również: Te kwiaty nie boją się zimy! Warto mieć je w swoim ogrodzie
Aster nowobelgijski jest morozoodporny i pięknie prezentuje się w ogrodzie zimą. Fot. 123RF/PICSEL
Jak zwiększyć odporność rośliny na mróz?
Jeśli mimo wybierania wyłącznie roślin mrozoodpornych wciąż miewasz problem z ich obumieraniem, na przykład w trakcie wiosennych przymrozków, przyczyną może być ich osłabienie. Przyczynić się do niego może nieodpowiednia pielęgnacja i nawożenie.
Dla większości roślin o wysokiej odporności na mróz odpowiednie jest zasilanie pokarmem bogatym w potas, fosfor, miedź czy magnez. Zbyt duża zawartość azotu w nawozie zwiększa natomiast podatność drzewka czy krzewu na ujemne temperatury. Bywa też, że roślina, choć mrozoodporna, źle znosi wystawienie na intensywne podmuchy wiatru. Lepiej poradzi sobie ona na przykład przy ścianie budynku niż na otwartej przestrzeni.
Niestety nawet całkowicie mrozoodporna roślina może ulec przemarznięciu, na przykład podczas bezśnieżnej zimy, kiedy to korzenie nie mają nawet najmniejszej izolacji od zimnego powietrza. Nie da się tego uniknąć i trzeba się pogodzić z tym, że czasami sadzonka umrze. Na szczęście bardzo mało prawdopodobne jest, by stało się to z wszystkimi roślinami w ogrodzie jednocześnie.
Zimę przetrwają bez problemu. Na wiosnę odwdzięczą się pięknymi kwiatami na INTERIA.TV.