Spis treści:
- Orzech włoski — charakterystyka
- Orzech włoski — uprawa
- Choroby orzecha włoskiego
- Szkodniki orzecha włoskiego
Orzech włoski — charakterystyka
Orzech włoski (Juglans regia) to gatunek drzewa liściastego należącego do rodziny orzechowatych, który imponuje swoją długowiecznością i majestatem. Na przestrzeni lat może osiągnąć wysokość ok. 25-35 metrów.
Jego pień jest gruby, ale za to krótki. Pokrywa go gładka jasnoszara kora, często określana jako srebrzysta. Na jego szczycie znajduje się rozłożysta korona. Pierzaste liście orzecha mają długość ok. 25-40 cm. Na każdym z nich jest osadzonych 5-9 listków. Są one duże, jasnozielone, owalnie ukształtowane. Roślina ta ma kwiaty męskie i żeńskie. Te pierwsze mają żółte zabarwienie i formę zwisających kotków.
Orzech włoski owocuje jesienią (wrzesień-listopad). Jego owoce mają kulisty, lekko spłaszczony kształt. Ich zewnętrzna okrywa jest zielona, gładka na zewnątrz i mięsista w środku. Pod nią kryje się brązowa łupina z nieregularnym bruzdowaniem zawierająca duże, smaczne nasiona.
W Polsce orzechy włoskie traktowane są jako rośliny uprawne. Ich nasiona nazywane potocznie orzechami są cenione ze względu walory smakowe i dużą zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych. Cenna z punktu widzenia zielarstwa jest kora, liście i łupiny orzecha. Zawierają one substancje o działaniu przeciwbakteryjnym i przeciwzapalnym.
Orzech włoski — uprawa
Uprawa orzecha włoskiego nie jest trudna. Warto jednak wiedzieć o jego wymaganiach już na etapie sadzenia drzewka.
Czego nie lubi orzech włoski? Rozbudowany system korzeniowy rośliny sprawia, że orzecha włoskiego nie wolno sadzić w miejscach z wysokim poziomem wód gruntowych. Dosadzając inne rośliny, trzeba pamiętać o zachowaniu dystansu. Drzewo to źle znosi konkurencję.
Najlepszym terminem na sadzenie tego drzewa jest wiosna (gdy ziemia już odmarznie) lub połowa października.
Orzechy włoskie najlepiej rosną na słonecznych stanowiskach o umiarkowanej wilgotności. Dorosłe drzewa mają większą odporność na suszę i niskie temperatury. Młode rośliny wsadzone do ziemi jesienią trzeba częściej podlewać i pamiętać o zabezpieczeniu ich przed mrozem.
Jeśli chodzi o odczyn gleby, ten orzech jest dosyć tolerancyjny. Jego korzenie sięgają w głąb ziemi, co znacznie ułatwia mu przystosowanie do różnych warunków podłoża.
Przeczytaj również: Cięcie orzecha włoskiego - kiedy je wykonać i jak zrobić to poprawnie?
Orzechy włoskie osiągają nawet do 25 m wysokości. Fot. Pixabay
Choroby orzecha włoskiego — jak z nimi walczyć?
Sygnałem wskazującym na to, że orzech choruje są brązowe plamy na liściach i owocach. Często również okrywająca orzech skórka czernieje, zasycha i nie odchodzi od łupiny, a owoc w środku gnije. Odpowiedzialne są za to najczęściej dwie choroby grzybowe:
-
Antraknoza orzecha włoskiego
Antraknozę wywołuje grzyb o nazwie Gnomonia leptostyla. Jest on na tyle silny, że potrafi przetrwać zimę – na przykład na zgrabionych liściach, gałązkach i okrywach owoców. Między innymi dlatego liści orzecha raczej nie daje się na kompost.
Antraknoza atakuje każdą część rośliny – od liści aż po owoce. Najpierw na roślinie pojawiają się żółte plamy, z czasem zmieniające kolor na brązowy. Z małych kropek stają się coraz większe, aż w końcu cały liść brunatnieje i usycha. Jeśli chodzi o owoce, antraknoza objawia się czernieniem okrywy owocu, a sam owoc wewnątrz niej zaczyna gnić. Orzechy zainfekowane w późniejszym stadium dojrzewania nie gniją, natomiast opadają z drzewa, niezdatne do spożycia. Zaatakowane pędy także brązowieją i umierają, a na starszych gałęziach można zauważyć popękaną korę. Na plamach wyraźnie widać ślady białej grzybni.
Jak zwalczyć antraknozę orzecha włoskiego?
Leczenie antraknozy jest proste, aczkolwiek nie zawsze uda się drzewo uratować. Najskuteczniejsze są opryski z fungicydów, czyli środków grzybobójczych – jednym z bardziej znanych i uniwersalnych preparatów jest Miedzian 50 WP. Mając świadomość, że orzech włoski jest często atakowany przez choroby grzybowe i ciężko je znosi, warto stosować opryski przeciwgrzybiczne także profilaktycznie — gdy tylko na drzewie zaczną rozwijać się liście.
Ciemne plamy na liściach orzecha to oznaka choroby grzybowej. Fot. 123RF.com
-
Bakteryjna zgorzel orzecha włoskiego
Bakteryjna zgorzel nazywana jest zamiennie plamistością, gdyż podobnie jak antraknoza powoduje, że na orzechu pojawiają się ciemne plamy. Chorobę wywołuje bakteria Xanthomonas campestris pv. juglandis, która potrafi przetrwać zimę w uśpionych pąkach, a wiosną atakuje wszystkie części drzewa. Czynnikiem sprzyjającym rozwojowi zgorzeli jest wysoka temperatura i deszczowa pogoda.
Plamy, które pojawiają się na liściach są brązowe i tworzą skupiska, natomiast są mniejsze niż w przypadku antraknozy. Owoce nie gniją w całości, ale można zauważyć na nich liczne brązowe i czarne wgłębienia. Pędy także pokrywają się brązowymi smugami i zamierają.
Jak zwalczyć bakteryjną zgorzel orzecha włoskiego?
Przede wszystkim należy wszystkie porażone części od razu wycinać, a rany smarować maścią ogrodniczą z dodatkiem fungicydów. Dodatkowo, dobrze jest opryskać całe drzewo preparatem grzybobójczym – np. dobrze znanym Miedzianem 50 WP.
Przeczytaj również: Maść ogrodnicza - jak zrobić i stosować?
Szpeciel pilśniowy orzechowy powoduje charakterystyczne wybrzuszenia na liściach. Fot. 123RF.com
Szkodniki orzecha włoskiego
Oprócz wymienionych wyżej chorób grzybowych orzechowi zagrażają również szkodniki, które powodują m.in. żółknięcie i opadanie liści oraz zahamowanie wzrostu rośliny. Do głównych szkodników orzecha włoskiego zaliczamy:
- Mszyce – te popularne szkodniki atakują liście orzecha, które żółkną, skręcają się i odpadają. Mszyce nie są w stanie zabić orzecha, ale ich żerowanie na pewno go osłabia. Żeby się ich pozbyć, najwygodniej jest zastosować preparat na mszyce albo sposób całkowicie ekologiczny, czyli gnojówkę z pokrzywy lub czosnku.
- Szpeciel pilśniowy orzechowy – działa podobnie jak mszyce: wysysa sok z liści, które żółkną i opadają. Zaatakowane nim liście można poznać po czerwonawych plamkach i wybrzuszeniach. Nie jest groźny, ale warto potraktować drzewa preparatem na roztocza.
- Zwojówki liściowe – te pasożyty są niebezpieczne przede wszystkim dla młodych drzewek, gdyż uszkadzają nowiutkie pędy. Niewielką liczbę gąsienic można zebrać własnoręcznie, jednak gwarancją skuteczności jest zastosowanie oprysku.
Wczesne wykrycie i zwalczenie chorób oraz szkodników orzecha włoskiego, a także wykonywanie profilaktycznych oprysków przeciwgrzybicznych, pozwoli uratować drzewa przed obumarciem, ale również zebrać zdrowy i obfity plon.
Przeczytaj również: Orzechy laskowe z własnego ogrodu. Jak uprawiać leszczynę?