Spis treści:
- Rdest ptasi — charakterystyka
- Rdest ptasi — właściwości lecznicze
- Rdest ptasi — zastosowanie
- Zwalczanie rdestu ptasiego w ogrodzie
Występowanie i charakterystyka rdestu ptasiego
Rdest ptasi (Polygonum aviculare) to pospolity chwast ruderalny należący do rodziny rdestowatych (Polygonaceae). Rdest ptasi potocznie nazywany jest świńską trawą, podorożnikiem, bzdziorstem, drutowcem czy wróblimi języczkami. Czasem bywa mylony z rdestem zaniedbanym (Polygonum neglectum). Rośnie praktycznie wszędzie: przy ogrodzeniach, ścieżkach, wzdłuż dróg, w szczelinach między kamieniami, na trawnikach i polach. W zasadzie trudno byłoby wskazać miejsce, w którym mogłoby go nie być. Są jednak miejsca, które szczególnie bardzo mu odpowiadają. Należą do nich m.in. warzywniki, trawnik oraz pola uprawne.
Chwast ten może być rośliną jednoroczną lub dwuletnią. Jego sinozielone i rozgałęzione łodygi niczym języki pełzają po ziemi, rozrastając się koliście. Mogą one osiągać nawet 0,5 m długości.
Z łodygi gęsto wyrastają eliptyczne, wąskie i długie liście. Roślina kwitnie od lata do jesieni malutkimi, zwykle białozielonymi lub bladoróżowymi kwiatuszkami. W październiku na miejscu kwiatów pojawiają się trójkanciaste orzeszki. Z kolei korzenie rdestu zawierają indygotynę. Barwnik ten powoduje, że mleko zwierząt karmionych paszą z dodatkiem świńskiej trawy przybiera niebieski odcień.
Roślina ta jest prawdziwym utrapieniem ogrodników. Preferuje głównie jałowe gleby. Bardzo szybko dostosowuje się do nowych i nie zawsze korzystnych warunków. Jedynym warunkiem, którego nie potrafi zaakceptować, jest skrajnie sucha lub mocno wilgotna gleba. Kiedy znajdzie się w przydomowym ogrodzie lub polu uprawnym, gdzie króluje słońce oraz umiarkowana wilgotność podłoża, niekorzystnie wpływa na wzrost oraz rozwój obecnych tam roślin. Jak przystało na porządnego chwasta, konkuruje z młodymi roślinami oraz siewkami o wodę, składniki odżywcze i światło. Ponadto chętnie wchodzi w różne szczeliny, przez co czasem zaplątuje się nawet w sprzęt ogrodniczy.
Ptasi przysmak
Rdest ptasi to chwast, który jest ubóstwiany przez ptaki. Stąd też zapewne wzięła się jego nazwa. Gdy znajduje się w ogrodzie lub w jego pobliżu, skrzydlaci przyjaciele chętnie się nim częstują i przy okazji pomagają redukować liczebność grasujących nieopodal szkodników. Spośród domowych ptaków jego koneserami są kury, gęsi oraz kaczki.
Rdest ptasi – wykorzystaj go dla zdrowia!
Surowcem zielarskim w przypadku tej rośliny są kwitnące nadziemne części, zebrane tuż na początku okresu kwitnienia i ususzone w zacienionym oraz przewiewnym miejscu. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby pozyskiwać ziele także przez cały okres wegetacyjny rośliny, tyle że bez kwiatów.
Ziele rdestu ptasiego może być bardzo pomocne w wielu dolegliwościach i schorzeniach. Jego ziele zawiera krzemionkę rozpuszczalną w wodzie oraz flawonoidy (kwercetynę i awikularynę), które wspomagają działanie moczopędne i równocześnie pomagają w leczeniu kamicy nerkowej. To ziele również przeciwdziała tworzeniu się kamieni w drogach moczowych.
Ponadto wysoka zawartość dobrze przyswajalnej krzemionki w zielu rdestu wspiera:
- poprawę elastyczność naskórka i błon śluzowych, co chętnie wykorzystywane jest np.
w kosmetyce, - wzrost odporności kości oraz tkanki łącznej,
- redukcję odkładania się związków tłuszczowych w naczyniach krwionośnych,
- wzmocnienie naczyń krwionośnych i zmniejszenie ich przepuszczalności.
Rdest jest także źródłem m.in. witaminy C, witaminy K, karotenu, garbników, soli mineralnych, kwasu salicylowego. Pomaga działać przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie, wspomaga redukcję poziomu glukozy we krwi oraz gojenie się ran lub owrzodzeń. Wspiera również hamowanie procesu lipogenezy.
Dzięki mnogości dobroczynnych substancji czynnych, które zawiera, ziele rdestu może być pomocne między innymi w:
- schorzeniach układu krążenia (np. nadciśnieniu),
- chorobach skórnych,
- łagodnych stanach zapalnych gardła i jamy ustnej (np. zapaleniach dziąseł),
- zapaleniu oskrzeli,
- chorobach reumatycznych,
- schorzeniach układu moczowego (np. kamica nerkowa, zapalenie układu moczowego, skąpomocz)
- cukrzycy,
- zaburzeniach przemiany materii,
- nadmiernym krwawieniu miesiączkowym,
- zatruciach oraz chorobach wrzodowych,
- łagodzeniu objawów przeziębienia.
Co istotne, właściwości rdestu zostały potwierdzone badaniami. Rdest ptasi (jako roślina lecznicza) został opisany w Farmakopei Polskiej i Farmakopei Europejskiej.
Przeczytaj również: Mówi się, że jest w stanie wyleczyć 99 schorzeń. Poznaj niezwykle właściwości czarnego bzu
Zastosowanie rdestu ptasiego
Aby zaczerpnąć prozdrowotnych właściwości rdestu, można przyrządzić z jego ziela:
- herbatę (napar) oraz odwar do picia,
- wywar, służący często jako płukanka do jamy ustnej,
- macerat z ziela rdestu, który sprawdzi się np. do przemywania trudno gojących się ran,
- okłady na zmiany skórne z gazy nasączonej naparem.
Napar z suszonego rdestu pomaga w leczeniu kamicy nerkowej. Fot. 123RF.com
Nie wszystko złoto, co się świeci
Choć ziele rdestu ma wiele zbawiennych właściwości, trzeba zachować ostrożność podczas jego stosowania. Dlaczego? Oprócz cennych składników aktywnych zawiera ono czynnik antytiaminowy, który rozkłada witaminę B1. W rezultacie długotrwałe spożywanie naparów z ziela rdestu może doprowadzić do jej niedoborów w organizmie. Podobnie jest w przypadku zastosowania zewnętrznego. Uważa się, że aplikowanie rdestu ptasiego zewnętrznie w postaci naparów, odwarów czy okładów przez okres 14 dni jest bezpieczne. Z tego względu lepiej nastawić się na krótkotrwałe stosowanie.
Jak pozbyć się rdestu ptasiego z ogrodu?
Zwalczanie rdestu ptasiego zwykle przeprowadza się przy pomocy środków chemicznych. Jest to bardzo skuteczna metoda. Trzeba jednak odpowiednio dobrać preparat, ponieważ chwast ten nie na wszystkie herbicydy jest wrażliwy. Najlepiej wybrać spośród tych, które zawierają:
- metobromuron,
- bromoksynil,
- metobromuron
- nikosulfuron.
Trzeba również pamiętać o tym, stosować herbicydy w określonym czasie. Dzięki temu nie odbije się to negatywnie ani na roślinach ogrodowych, ani na środowisku.
Co ciekawe (i być może frustrujące), nasiona rdestu ptasiego zachowują swoją żywotność przez co najmniej 60 lat. Wykorzystują przy okazji przewód pokarmowy zwierzęcia (np. ptaka), przez który mogą przechodzić bez uszczerbku. To sprawia, że razem z odchodami rdest ptasi nadzwyczaj łatwo rozprzestrzenia się i podbija coraz to nowe obszary, nawet jeśli nie było go wcześniej w pobliskim sąsiedztwie (jest to tzw. zoochoria). Czy można jakoś ograniczyć ryzyko rozsiewania nasion?
Ciężko pozbyć się rdestu z ogrodu. Fot. 123RF.com
Przede wszystkim profilaktyka!
Jak uchronić się przed inwazją rdestu? Nie wystarczy go po prostu zadeptać, gdyż ten cwany chwast jest na to odporny. Jeśli nie jest go jakoś specjalnie dużo, najskuteczniejszą metodą jego usunięcia będzie po prostu ręczne wyrywanie. I to nie tylko ze swojego pola czy posesji, ale także pobliskiego terenu. Kluczowa będzie tu czujność oraz systematyczność. Można dodatkowo wspomagać się nawozami organicznymi, które wzbogacą glebę i zniechęcą rdest do wyboru akurat naszego ogrodu. I co istotne – należy dokładnie czyścić narzędzia oraz sprzęt ogrodniczy.
Rdest ptasi to niezwykle męczący chwast. Walka z nim nie zawsze kończy się powodzeniem, zwłaszcza jeśli za bardzo rozgości się w ogrodzie. Czy w takiej sytuacji trzeba się z nim polubić? Z perspektywy zdrowotnej, być może warto.
Przeczytaj również: Owoce pełne witamin. Odkryj wielozadaniowe właściwości rokitnika
Rokitnik to roślina o niezwykłych właściwościach leczniczych. Fot. 123RF/Pixabay
Roślinne złoto, które warto znać. Rośnie w wielu miejscach na INTERIA.TV.