Spis treści:
- Nieszpułka zwyczajna (Mespilus germanica) – zapomniany owoc
- Ciekawe odmiany nieszpułki zwyczajnej
- Uprawa nieszpułki zwyczajnej
- Właściwości i zastosowanie nieszpułki
Nieszpułka zwyczajna (Mespilus germanica) – zapomniany owoc
Nieszpułka zwyczajna (Mespilus germanica), nazywana również nieszpułką jadalną, to roślina, która dawniej cieszyła się w sporą popularnością. Ten krzew lub niewysokie drzewo chętnie uprawiano w Turcji czy Wielkiej Brytanii, a także w Polsce, szczególnie w XIX w. Z czasem w naszym kraju nieszpułka zwyczajna została wyparta przez inne owocujące gatunki. Roślina ta popadła w zapomnienie, lecz dziś odkrywana jest na nowo.
Owoce nieszpułki zwyczajnej. Fot. stanga/123RF.com
Ocenia się, że pochodząca z terenów Azji oraz krajów basenu Morza Śródziemnego nieszpułka zwyczajna może liczyć nawet 3 tys. lat. Ta wiekowa roślina charakteryzuje się wolnym tempem wzrostu i osiąga 2-5 m wysokości oraz 2-3 m szerokości. Zazwyczaj jest niskim drzewem, ale czasami ma również pokrój rozłożystego krzewu, co zawdzięcza odpowiedniej technice cięcia. Szeroką koronę nieszpułki tworzą pędy, na których rosną ciemnozielone liście o eliptycznym kształcie, jesienią zmieniające kolor na złocisty lub czerwony.
W maju i czerwcu nieszpułka zwyczajna obficie obsypuje się białymi, niewielkimi kwiatami o pięciu płatkach. Przypominają one nieco wiosenne pąki pigwy lub jabłoni. Z czasem przekształcają się w kuliste, jadalne owoce. Mają one średnicę 2-5 cm i wyglądają podobnie do owoców róży pomarszczonej lub małych jabłuszek. Choć pojawiają się już latem, na ich pełną dojrzałość musimy poczekać do jesieni.
Świeżo zerwane owoce nieszpułki jadalnej są twarde i kwaskowate. Dopiero z czasem, gdy poleżą co najmniej kilka tygodni w ciemnym oraz chłodnym miejscu, nabierają więcej słodyczy. W smaku zaczynają przypominać prażone jabłka. W trakcie przechowywania kryjący się pod grubą, rdzawą skórką miąższ zmienia barwę z bieli na brąz, staje się też bardziej miękki. Warto poczekać na ten moment i zacząć się nimi zajadać, ponieważ owoce nieszpułki zwyczajnej są niezwykle cenne. Obfitują w błonnik, składniki mineralne, witaminę C oraz inne antyoksydanty, dzięki czemu mają działanie prozdrowotne.
Nieszpułka zwyczajna zwykle jest drzewem, chociaż po odpowiednim przycięciu może mieć krzewiasty pokrój. Fot. triocean/123RF.com
Przeczytaj również: Ma piękny pióropusz z kwiatów, na których związują się owoce. Szkarłatka chińska - uprawa w ogrodzie
Ciekawe odmiany nieszpułki zwyczajnej
Nieszpułka zwyczajna rodzi niezwykle wartościowe owoce, a na dodatek pięknie wygląda w ogrodzie, dodając mu uroku od wiosny do później jesieni. Kuliste jagody długo utrzymują się na pędach, nawet wtedy, gdy liście już opadną. Wszystko to sprawia, że roślina ta coraz chętniej sadzona jest na przydomowych działkach i powoli wraca do łask. Na rynku dostępnych jest wiele ciekawych odmian nieszpułki zwyczajnej, które różnią się między sobą przede wszystkim wielkością i smakiem owoców. Oto kilka z nich:
- nieszpułka zwyczajna 'Dutch Giant',
- nieszpułka zwyczajna 'Nottingham',
- nieszpułka zwyczajna 'Süssmispel',
- nieszpułka zwyczajna 'Delice des Vannes',
- nieszpułka zwyczajna 'Solymárska',
- nieszpułka zwyczajna 'Monstrualna',
- nieszpułka zwyczajna 'Szentesi Rozsa',
- nieszpułka zwyczajna beznasienna.
Nieszpułka zwyczajna jest prosta w uprawie. Fot. Tilli/CanvaPro
Uprawa nieszpułki zwyczajnej
Nieszpułka zwyczajna nie sprawia kłopotów w uprawie, poradzą z nią sobie więc nawet początkujący ogrodnicy. Roślina ta jest całkowicie odporna na mróz, nie jest też podatna na choroby czy ataki szkodników. Nie ma wygórowanych wymagań, choć licząc na udane zbiory owoców, musimy zaspokoić jej podstawowe potrzeby. Jak wygląda uprawa nieszpułki zwyczajnej? Podpowiadamy poniżej, na co zwrócić uwagę.
- Sadzenie – nieszpułkę zwyczajną najlepiej sadzić w ogrodzie wiosną.
- Gleba – roślina ta nie ma wygórowanych wymagań glebowych. Może rosnąć w przeciętnej ziemi, choć najlepiej kwitnie i owocuje w tej, która jest żyzna oraz bogata w próchnicę. Podłoże może być obojętne, lekko kwaśne lub nieco zasadowe.
- Stanowisko – nieszpułkę zwyczajną warto posadzić w jasnym, słonecznym miejscu lub lekkim półcieniu. Stanowisko powinno być zaciszne i osłonięte od silnych podmuchów wiatru. Roślinę tę można uprawiać również w miejskich ogrodach, ponieważ dobrze znosi zanieczyszczenia środowiska.
- Podlewanie – niedawno posadzoną nieszpułkę trzeba systematycznie podlewać niewielkimi porcjami wody, aby dobrze przyjęła się w podłożu. Tak musimy postępować przez pierwsze 3-4 lata uprawy. Dorosłe, wieloletnie egzemplarze nawadniamy tylko w trakcie przedłużającej się suszy.
- Nawożenie – od marca do kwietnia nieszpułkę zwyczajną warto zasilać nawozami do krzewów i drzew owocowych. Stosujmy je zgodnie z zaleceniami producenta na opakowaniu. Jeśli nie chcemy korzystać z preparatów mineralnych, możemy skorzystać z naturalnych nawozów, na które nieszpułka doskonale reaguje. Świetnie sprawdzi się kompost, granulowany obornik, nawóz ze skórek banana czy rozcieńczona gnojówka z pokrzywy (1:10).
- Przycinanie – wczesną wiosną, zanim nieszpułka jadalna rozpocznie intensywny wzrost, możemy skrócić jej pędy. Dzięki temu prostemu zabiegowi pobudzimy ją do bardziej intensywnego kwitnienia, a później – do zawiązywania większej ilości owoców. Jeśli nie chcemy formować krzewu, cięcie możemy ograniczyć do pozbycia się z niego wyłącznie uszkodzonych, suchych lub słabych gałązek.
- Mrozoodporność i zimowanie – nieszpułka zwyczajna jest całkowicie odporna na niską temperaturę. Jedynie młode okazy bywają uszkadzane przez mróz (głównie na przedwiośniu), dlatego warto je okrywać agrowłókniną.
- Choroby i szkodniki – rośliny ta nie jest podatna na choroby i ataki szkodników.
Właściwości i zastosowanie nieszpułki
Jak już wspominaliśmy, owoce nieszpułki zwyczajnej stanowią prawdziwą bombę prozdrowotnych związków, dlatego warto włączyć je do swojej codziennej diety. Jagody możemy spożywać dopiero po przechłodzeniu, gdyż początkowo są zbyt kwaśne. Z czasem nabierają przyjemnego aromatu i delikatnej słodyczy. Do jedzenia nadaje się środek owocu – brązowy, miękki miąższ. Jak wykorzystać nieszpułkę? Jest wspaniałym dodatkiem do deserów, galaretek, kisielów, kompotów i przetworów. Zrobimy z niej domowe nalewki, dżemy oraz konfitury. Nadaje się również do jedzenia na surowo.
Nieszpułka zwyczajna znajduje wiele zastosowań nie tylko w kuchni, ale również w ogrodzie. Jest piękną rośliną ozdobną, która pełnię swej urody ukazuje jesienią. Jej kwiaty przyciągają na naszą działkę owady zapylające, co stanowi dodatkowy atut nieszpułki. Możemy ją sadzić pojedynczo lub w formie żywopłotu, z którego pod koniec sezonu pozyskamy niezwykle cenne owoce.
Źródło: deccoria.pl
Przeczytaj również:
Nawożenie porzeczek po zbiorach. Czym podsypać krzaczki, gdy owocowanie się zakończy?
W sierpniu koniecznie przytnij te rośliny. Odwdzięczą się nie tylko bujnym kwitnieniem