Spis treści:
Co to jest bonsai?
Bonsai to pochodząca z Chin metoda prowadzenia drzewek tak, by pozostawały niewielkie, a równocześnie przypominały wyglądem stare drzewa. To zajęcie lokuje się na pograniczu ogrodnictwa i sztuki. W Państwie Środka nazywało się pénjǐng. Tradycja ich uprawy trafiła do Japonii w VIII wieku n.e. i właśnie tam uzyskała nazwę, pod którą znana jest w Europie. Jednak zanim moda na drzewka bonsai przybyła na Stary Kontynent, Japończycy mocno rozwinęli metody i style prowadzenia drzewek. Warto przyjrzeć się przynajmniej niektórym z nich, by wybrać odpowiednie drzewko dla siebie.
- Styl Chokkan (wyprostowany regularny) jest najpopularniejszym stylem pielęgnacji bonsai. Polega na formowaniu wyraźnego głównego pnia, który wznosi się pionowo. Uzupełniają go harmonijnie rozmieszczone gałęzie. Utrzymanie takiej regularności wymaga od ogrodnika sporo wysiłku, dlatego styl nie jest polecany osobom, które dopiero zaczynają przygodę z bonsai.
- Styl Fukinagashi (ukształtowany przez wiatr), w którym drzewko sprawia wrażenie, jakby znajdowało się pod wpływem silnego wiatru. Pień i gałęzie są więc zwrócone w kierunku zgodnym z linią podmuchu żywiołu, lub przeciwnym – tak, jakby walczyły z wiatrem.
- Styl Hōkidachi (styl miotlasty) polega na kształtowaniu korony drzewka na wygląd miotły. Jest dość łatwy w prowadzeniu, dlatego często wybierają go początkujący bonsaiści.
- Styl Sōkan (styl dwupienny), w którym z korzenia drzewka wyrastają dwa pnie. Jest trudny, ponieważ według jego zasad gałęzie wyrastające z głównych pędów nie mogą się ze sobą krzyżować.
- Styl Bunjingi (literacki) to najtrudniejszy do zdefiniowania styl, ponieważ jego główną zasadą jest to, że… ma odrzucać zasady narzucone przez pozostałe tradycje formowania bonsai. Wywodzi się ze sztuki – malarstwa i drzeworytnictwa. Ogrodnik inspiruje się wizerunkami drzew pojawiającymi się na obrazach.
Przeczytaj również: Jak hodować drzewko w donicy? Bonsai dla początkujących
Gatunki drzew na bonsai
Osobom, które dopiero poznają świat drzewek bonsai, dość często zdarza się popełniać pewien błąd. Zakładają, że bonsai to gatunek lub odmiana rośliny, co za tym idzie myślą, że aby cieszyć się własnym drzewkiem, muszą zakupić specjalne nasiona bądź sadzonki. Żeby obalić ten mit, należy zaznaczyć jasno, że bonsai nie jest ani gatunkiem, ani odmianą rośliny. Co za tym idzie, nie istnieją żadne nasiona bonsai.
Tak naprawdę uformować drzewko bonsai można z każdej rośliny o drzewiastym pokroju. Najładniej wyglądają jednak gatunki o małych listkach, ponieważ będą bardziej przypominać duże drzewo w miniaturze. Polecane gatunki do stworzenia bonsai to między innymi:
- klon palmowy,
- azalia japońska,
- jałowiec,
- dąb,
- sosna.
W sklepach często widuje się fikusy sprzedawane pod nazwą bonsai. Jest tak, ponieważ ten gatunek najłatwiej formuje się na kształt przypominający miniaturowe drzewko. Trudno nazwać je jednak prawdziwym bonsai, ponieważ pniem w nim jest w istocie przerośnięty korzeń. Dla długoletnich entuzjastów bonsai ta roślina jest synonimem kiczu, dlatego nie warto po nią sięgać. No, chyba że chcesz niskim kosztem sprawić sobie substytut drzewka bonsai.
Pielęgnacja bonsai jest tak naprawdę uprawą dowolnego gatunku drzewa w określony sposób. Niektóre z nich nadają się bardziej, a inne nieco mniej do tego, by wyrosło z nich piękne drzewko bonsai. Pielęgnacja rośliny w dużej mierze zależy od tego, jaki gatunek się wybierze. Nie powinno bowiem zapominać się, że na przykład klon – nawet jeśli jest miniaturowy – wciąż pozostaje klonem, i jak klon (chociaż nieco „specjalnej troski”) należy go traktować.
Odpowiednie prowadzenie drzewka bonsai to klucz do sukcesu jego uprawy. Fot.CanvaPro
Jak zacząć uprawiać bonsai?
Stworzenie bonsai z nasionka wymaga mnóstwo wysiłku, a przede wszystkim czasu. Drzewa są organizmami, które rosną wolno i zanim z siewki powstanie coś, co choćby przypomina bonsai, może minąć nawet kilkanaście lat. Dlatego najczęściej kupuje się gotowe drzewka lub tak zwane pre-bonsai, czyli kilkuletnie rośliny ze specjalnej szkółki, które mają predyspozycję do uformowania z nich pełnoprawnego bonsai.
Ogólna zasada jest taka, że im starszy okaz, tym wyższa jego cena. To dlatego, że na każdym etapie powstawania, bonsai wymaga sporo uwagi, a przede wszystkim cierpliwości. Ciekawym sposobem na rozpoczęcie uprawy własnego bonsai jest pozyskanie materiału z natury. Po japońsku nazywa się to Yamadori.
Na wiosnę (ponieważ wtedy roślina najlepiej zniesie wykopanie) wybierz się na wycieczkę do lasu, najlepiej w góry. Unikaj jednak parków narodowych, bo zabieranie z nich roślin jest nielegalne! Patrz pod nogi, bo właśnie tak znajdziesz niskie drzewka, które natura sama ukształtowało na kształt bonsai. Drzewko, które Ci się spodoba wykop go z ziemi, starając się nie uszkadzać korzeni. Pamiętaj, że warto spytać o pozwolenie osobę decyzyjną (czyli najczęściej leśniczego z Lasów Państwowych), aby wszystko odbyło się zgodnie z prawem. Warto rozglądać się też za samosiejkami na nieużytkach czy terenach zdegradowanych.
Przeczytaj również: Oto najważniejsze zasady uprawy drzewka bonsai w domu. Liście przestaną usychać i opadać
Bonsai – jak dbać?
Poza standardowymi zabiegami, jakie potrzebują wszystkie rośliny, bonsai wymaga specyficznego prowadzenia. W pierwszej kolejności, spełnij wymagania swojego gatunku drzewka. Pamiętaj o podlewaniu, odpowiedniej wilgotności powietrza oraz nawożeniu. W tym artykule jedynie zasygnalizowano ten temat, ponieważ skupiony jest na zabiegach specyficznych dla bonsai.
Chodzi przede wszystkim o odpowiednie przycinanie. Chcesz uzyskać wygląd starego i rozrośniętego drzewa w miniaturze i tylko przy pomocy tego zabiegu możesz to osiągnąć. Warto zaopatrzyć się w odpowiednie narzędzie, czyli specjalne nożyce o krótkich ostrzach i długiej rączce, którymi można precyzyjnie ciąć gałązki. Nigdy nie należy ich obrywać lub ułamywać, ponieważ w ten sposób degenerujemy roślinę.
Wyświetl ten post na Instagramie
Bonsai przycinaj zawsze w odległości 3 - 5 mm od znajdujących się poniżej listków. Pamiętaj, aby wcześniej wysterylizować narzędzie. Przycinać należy pod kątem, a ranę po cięciu zabezpieczyć specjalną maścią lub węglem drzewnym, aby nie doszło do infekcji. Tej czynności nie wolno wykonywać tuż po przesadzeniu drzewka – jest to okres aklimatyzacji, w którym należy unikać także nawożenia. Czas ten trwa około 3 tygodni.
Odpowiednie przeprowadzanie cięć korygujących i formujących wymaga wprawy i przychodzi przede wszystkim z doświadczeniem. Początkującym przyda się wzór tego, co chcą osiągnąć, czyli na przykład zdjęcie ładnie poprowadzonego bonsai.
Pożądany pokrój drzewka uzyskuje się także poprzez inne zabiegi. Są to drutowanie i kształtowanie gałęzi za pomocą sznurka. Aby uzyskać efekt „starości” drzewa, gałązki często formuje się tak, by rosły ku dołowi, a nie tak jak naturalnie – ku górze.
Specyficzne jest także przesadzanie bonsai. Robi się to na wiosnę i zgodnie z wymaganiami konkretnego gatunku, ale trzeba pamiętać, że doniczka nie powinna być zbyt duża. Jeśli drzewo będzie mieć mniej miejsca na korzenie, łatwiej zachować karłowaty pokrój.
Tak naprawdę, jeśli chodzi o drzewka bonsai, pielęgnacja powinna mieć miejsce od pozyskania sadzonki do końca życia – drzewka lub właściciela. Najładniejsze okazy bonsai są bowiem przekazywane z pokolenia na pokolenie i właśnie takie są najpiękniejsze. Zacznij od jednego małego drzewka bonsai, a może z czasem pielęgnacja tych niezwykłych ozdób przerodzi się w rodzinną tradycję.
Źródło: deccoria.pl
Przeczytaj również:
Zimą storczyki marnieją. Ogrodnik tłumaczy, co trzeba zrobić, by wiosną wypuściły dużo pąków
Co zrobić, gdy zamiokulkas żółknie. Czy obcinać liście zamiokulkasa?
Jak podlewać rośliny doniczkowe zimą? Trzymaj się 10 zasad, a będą pięknie rosły