Spis treści:
- Mało znane odmiany fasoli warte uprawy
- Sadzenie fasoli – kiedy i jak to zrobić?
- Pielęgnacja fasoli – najważniejsze zasady
Mało znane odmiany fasoli warte uprawy
Poza popularnymi w Polsce odmianami istnieje wiele mniej znanych, ale równie smacznych i wartościowych fasoli. Niektóre z nich zachwycają nie tylko smakiem, ale także wyglądem i wartościami odżywczymi.
- Fasola adzuki (Vigna angularis)
Zwana również czerwoną soją, to niewielka fasola o intensywnie czerwonej barwie i słodkawym, orzechowym smaku. Uprawiana głównie w Japonii, Chinach i Korei, zyskuje popularność także w innych krajach. We wschodnioazjatyckiej kuchni często wykorzystuje się ją do przygotowania słodkich potraw. Jest ceniona również ze względu na wartościowe kiełki.
- Fasola mung (Vigna radiata)
Inaczej fasola złota, to drobna fasolka o żółtej lub zielonej barwie, pochodząca z Indii. Jest ważnym składnikiem kuchni azjatyckiej, choć w Polsce znana głównie z kiełków. Co ciekawe, w krajach Dalekiego Wschodu wytwarzany jest z niej makaron błędnie nazywany sojowym.
- Czarna fasola żółwiowa (Phaseolus vulgaris)
To mała, czarna fasola popularna w krajach Ameryki Łacińskiej, szczególnie w Brazylii, gdzie stanowi podstawę narodowej potrawy feijoada – gulaszu z wołowiną i wieprzowiną.
- Fasola pinto (Phaseolus vulgaris var. pinto)
Wyróżnia się nakrapianym wzorem na skórce, który zanika podczas gotowania. Jest szczególnie popularna w Stanach Zjednoczonych i północno-zachodnim Meksyku. Wykorzystuje się ją do przygotowania burrito i chilli con carne, podobnie jak czerwoną fasolę (red kidney bean). Fasola pinto reguluje pracę jelit i podkręca metabolizm. Łagodzi dolegliwości trawienne i pomaga w odchudzaniu. Polecana jest diabetykom, bo obniża poziom cukru.
- Fasola borlotti (lub barlotti) (Phaseolus vulgaris cv. Borlotti)
Pochodząca z Włoch, należy do rodziny fasoli żurawinowej. Charakteryzuje się kremowym kolorem z czerwonymi, nieregularnymi plamkami. Doskonale sprawdza się w zupach, szczególnie w minestrone, oraz w sałatkach.
- Fasola półksiężycowata (butter bean)
Łatwo ją rozpoznać po charakterystycznym kształcie nasion przypominających półksiężyce. Pochodzi z Ameryki Środkowej i Południowej, a w Wielkiej Brytanii jest często sprzedawana w puszkach.
Wśród mniej znanych, ale wartych zainteresowania odmian fasoli, są barlotti i żółwiowa (czarna). Fot. Claudio Divizia/voevale/CanvaPro
Sadzenie fasoli – kiedy i jak to zrobić?
Prawidłowe sadzenie fasoli to podstawa udanej uprawy. Czas siewu zależy od odmiany – fasole karłowe siej od połowy maja do połowy czerwca, gdy minie ryzyko przymrozków, a temperatura gleby przekroczy 10°C. Fasole tyczne wymagają wcześniejszego terminu – najlepiej wysiewać je w pierwszej połowie maja.
Przed sadzeniem warto namoczyć nasiona przez 12–24 godziny, co przyspieszy kiełkowanie. Nasiona umieszczaj na głębokości 3–5 cm, zachowując odpowiednie odstępy:
- dla odmian karłowych 30–40 cm między roślinami i 40–50 cm między rzędami;
- dla odmian tycznych 20–30 cm między roślinami i 50–70 cm między rzędami.
Wybierz stanowisko słoneczne, osłonięte od wiatru, które zapewni roślinom co najmniej 6 godzin bezpośredniego światła dziennie. Fasola preferuje glebę żyzną, próchniczą o lekko kwaśnym lub neutralnym odczynie (pH 6,0–7,0). Przed siewem dobrze jest wzbogacić podłoże kompostem lub dobrze rozłożonym obornikiem.
Przeczytaj również: Niezwykła odmiana fasoli tycznej. Jak uprawiać fasolę Jimenez?
Dla odmian tycznych niezbędne są podpory – mogą to być tyczki bambusowe, drewniane lub metalowe o wysokości 2–2,5 m, ustawione w formie stożków. Alternatywnie możesz wykorzystać siatki ogrodnicze rozpięte między słupkami.
Fasola doskonale rośnie również w pojemnikach, co jest idealnym rozwiązaniem dla posiadaczy balkonów czy tarasów. Wybierz donice o głębokości minimum 30 cm i szerokości dostosowanej do liczby roślin – jedna roślina karłowa potrzebuje około 20×20 cm powierzchni, a tyczna nieco więcej.
Fasola potrzebuje regularnego nawadniania oraz nawożenia organicznego. Fot. rootstock/CanvaPro
Pielęgnacja fasoli – najważniejsze zasady
Prawidłowa pielęgnacja fasoli zapewni ci obfite plony. Podlewanie jest kluczowe – fasola potrzebuje regularnego nawadniania, szczególnie w okresie kwitnienia i zawiązywania strąków. Podlewaj obficie raz w tygodniu, dostarczając około 5–10 litrów wody na mkw, zamiast częstego i płytkiego zraszania. Unikaj moczenia liści.
Nawożenie rozpocznij od przygotowania żyznego podłoża przed siewem. W trakcie wegetacji stosuj nawozy organiczne lub mineralne o zwiększonej zawartości potasu i fosforu, które wspierają kwitnienie i owocowanie. Pierwszą dawkę nawozu aplikuj, gdy rośliny osiągną wysokość około 10 cm, a kolejne co 3–4 tygodnie.
Systematycznie usuwaj chwasty, które konkurują z fasolą o wodę i składniki odżywcze. Warto stosować ściółkowanie – pokrycie gleby warstwą kory, słomy czy przekompostowanych liści, co ograniczy wzrost chwastów i utrzyma wilgoć w glebie.
Przeczytaj również: Siew fasolki szparagowej w kwietniu. Polecane odmiany i uprawa
Najczęstsze choroby i szkodniki fasoli to antraknoza, bakterioza obwódkowa oraz mszyce i przędziorki. Aby im zapobiec, stosuj płodozmian (nie uprawiaj fasoli w tym samym miejscu przez co najmniej 3 lata), wybieraj odmiany odporne na choroby oraz dbaj o odpowiednią cyrkulację powietrza między roślinami.
Zbiór fasoli na suche nasiona przeprowadza się, gdy strąki są w pełni dojrzałe, zaczynają brązowieć i zasychać – zwykle pod koniec lata lub wczesną jesienią. Należy je zebrać, zanim w pełni wyschną, aby uniknąć samoistnego pękania i rozsiewania nasion. Po zbiorze dosusz strąki w przewiewnym, suchym miejscu, a następnie wyłuskaj nasiona i przechowuj w szczelnych pojemnikach w suchym, chłodnym miejscu.
Źródło: Deccoria.pl
Przeczytaj również:
Ślimaki już pogryzają rzodkiewkę i sałatkę. Skuteczne i naturalne sposoby na ślimaki
Zmienia kolor o każdej porze roku. Sadzenie głogownika na żywopłot
Pielęgnacja borówki amerykańskiej w trakcie kwitnienia. Podlewanie, nawożenie i ściółkowanie