Spis treści:
Pigwowiec – charakterystyka
Pigwowiec (Chaenomeles japonica) to wieloletni krzew z rodziny różowatych. Przywędrował do nas z Azji Wschodniej, stąd nazwy jego odmian - japoński czy chiński. Krzew pigwowca bywa rozłożysty, potrafi osiągnąć nawet dwa metry wzrostu. Jego gałęzie są gęste i pokryte cierniami, liście drobne i ciemnozielone. Kwiaty pigwowca w zależności od odmiany mogą mieć kolor od różowego po czerwony, z żółtymi słupkami.
Pigwowiec charakteryzuje się tym, że owocuje późną jesienią, jego owoce są żółte, twarde i przypominają małe jabłka. Mają cierpki smak i raczej nie nadają się do jedzenia na surowo. Jednak dzięki swym właściwościom żelującym są wykorzystywane do sporządzania przetworów. Owoce pigwowca, choć niepozorne, zawierają polifenole, minerały oraz spore ilości witamin. Znajdziemy w nich witaminę A, witaminę D, B1 i B12, jednak najwięcej jest w nim witaminy C (92 mg na 100g). Dlatego owoc ten nazywany jest często polską cytryną.
Popularne gatunki pigwowca
W Polsce najbardziej popularne są trzy gatunki pigwowca. Dwa z nich są pierwotne, występujące w naturalnym środowisku na terenie Azji Wschodniej. Jeden jest sztucznie stworzoną krzyżówką gatunków pierwotnych. Oto one:
Pigwowiec japoński (Chaenomeles japonica). W naturalnych warunkach występuje w Japonii, gdzie porasta brzegi rzek i jezior. To krzew rozłożysty, jego wysokość dochodzi do jednego metra. W przeciwieństwie do innych odmian jego gałęzie nie mają cierni. Jest całkowicie mrozoodporny, a jego kwiaty pojawiają się na początku kwietnia, jeszcze zanim roślina wypuści liście. Kwiaty mają 3-4 cm średnicy i są koloru ceglastoczerwonego. Owoce pigwowca japońskiego są żółte, mają kształt lekko spłaszczonej kulki;
Pigwowiec okazały (Chaenomeles speciosa). Ponieważ występuje w Chinach, zwany jest też pigwowcem chińskim lub właściwym. Natomiast nazwa "okazały” wzięła się stąd, że może osiągnąć wysokość nawet dwóch metrów. Kwitnie w maju lub czerwcu, kwiaty mogą mieć kolor od białego, przez róż aż po czerwień. Owoce pigwowca okazałego są podłużne, mogą mieć 7 cm długości. Jego gałęzie mają ciernie;
Pigwowiec pośredni (Chaenomeles x superba). Rozłożysty, mrozoodporny krzew. Niższy niż pigwowiec okazały, wyższy, niż japoński, zazwyczaj osiąga 130 cm wysokości. Pigwowiec pośredni kwitnie na przełomie maja i czerwca, owocuje dość wcześnie, w sierpniu i wrześniu. Jego owoce zmieniają kolor z zielonego na żółty, mają kulisty kształt. Największym walorem pigwowca pośredniego są kwiaty, które mogą występować w wielu kolorach, są duże i układają się w spektakularne grona. Niektóre rodzaje tego krzewu kwitną ponownie latem. W zależności od koloru kwiatów rozróżniamy kilka odmian pigwowca pośredniego. Najpopularniejsze z nich to:
- "Crimson and Gold" – ta odmiana pigwowca ma duże, ciemnokarmazynowe kwiaty z żółtymi pylnikami;
- "Elly Mossel" - ma kwiaty ognistoczerwone, szybko rośnie, powtarza kwitnienie w lecie;
- "Nicoline" - kwiaty czerwono-pomarańczowe, pojedyncze i podwójne, kwitnie obficie, często latem ponownie zakwita.
Spośród pigwoców japońskiego, okazałego a pośredniego ten ostatni najczęściej wybierany jest do uprawy w ogrodzie. Zawdzięcza to swoim wyjątkowo dużym i kolorowym kwiatom, których wygląd osiągnięty został podczas krzyżowania rośliny. Spośród wszystkich odmian pigwowca pośredniego “Nicoline” uważana jest za najpiękniejszą i najbardziej wartościową.
Przeczytaj również: Kiedy przycinać pigwowiec japoński, by obsypał się kwiatami? Sprawdź instrukcję
Uprawa pigwowca
Pigwowiec nie jest specjalnie wymagającą rośliną a dzięki temu, że jest mrozoodporny, nie wymaga specjalnych zabiegów przed zimą. Warto jednak znać jego preferencje, bo w bardziej odpowiednich warunkach krzew będzie piękniejszy. Oto podstawowe zasady dotyczące uprawy pigwowca:
- Sadzenie: pigwowca najlepiej sadzić wiosną lub jesienią, kiedy ziemia mocno trzyma wilgoć. Należy wykopać dołek o średnicy większej niż doniczka, spulchnić ziemię dookoła, a korzenie sadzonki skrócić o 1/3 długości. Wtedy korona krzewu się zagęści. Pigwowca można też sadzić z nasion, robimy to wczesną wiosną, wkładając nasiona do dołków o głębokości 3 cm, co 15 cm jedno nasionko. Jesienią tak posadzone rośliny powinny już być gotowe do przesadzenia na stanowiska stałe.
- Podłoże: pigwowiec dobrze znosi każdy rodzaj gleby z wyjątkiem zasadowej. Ta bardzo rzadko występuje w naszych ogródkach. Do uprawy pigwowca ziemia powinna być żyzna, przepuszczalna, wilgotna. Ten krzew najbardziej lubi podłoże o neutralnym pH.
- Stanowisko: roślina najpiękniej wyrośnie w pełnym słońcu, ale dobrze znosi również półcień. Natomiast zdecydowanie nie nadaje się do uprawy w miejscach całkowicie zacienionych.
- Podlewanie: choć pigwowiec lubi wilgotną ziemię, kilkuletni krzew może być podlewany co kilka dni. Młode krzewy powinny być podlewane codziennie.
- Nawożenie: pigwowiec poradzi sobie świetnie bez nawożenia, dlatego jego uprawa jest tak prosta. Można jednak wiosną, jeszcze przed kwitnieniem zasilić go nawozami mineralnymi lub kompostem ogrodowym.
- Przycinanie: pigwowiec nie wymaga regularnego cięcia, robi się to po to, by nadać roślinie pożądany kształt, lecz nie stanowi to o jej rozwoju. Po zimie warto wykonać cięcie sanitarne, aby pozbyć się przemarzniętych pędów. Natomiast cięcie formujące pigwowca wykonujemy po kwitnieniu. Należy to robić tak, by zostawić z każdej ciętej gałęzi 2-3 oczka.
- Rozmnażanie: pigwowce najłatwiej rozmnażać z gałązek. Pobieramy je w lipcu z na wpół zdrewniałych pędów, które powinny zachować co najmniej jedną piętkę. Wsadzamy do doniczek z ziemią wymieszaną z torfem i piaskiem i pozostawiamy do ukorzenienia w chłodnym miejscu, na przykład w piwnicy czy w altanie. Tak zabezpieczone gałązki będą gotowe do posadzenia na wiosnę.
- Choroby i szkodniki: pigwowce są bardzo odporne na choroby i szkodniki. Rzadko pojawia się u nich jedynie plamistość liści, czyli choroba grzybicza. Objawia się brunatnymi plamami na liściach a z czasem również na owocach. Aby zapobiec chorobie, należy pozbywać się spod rośliny opadłych liści. W leczeniu natomiast stosuje się oprysk preparatami zawierającymi fungicydy.
Ze szkodników pigwowca najczęściej atakuje zwójka różoweczka. Liście zaatakowanego krzewu są pozwijane i oplecione przędzą. Znajdują się w nich jaja, z których powstaną gąsienice. Dlatego, aby pozbyć się zwójki różoweczki, należy wykonać oprysk preparatem kontaktowym na przełomie kwietnia i maja. To wtedy właśnie z jaj wykluwają się gąsienice.
Pigwowiec – warto wiedzieć
Pigwowiec często jest u nas mylony z pigwą, a są to zupełnie inne rośliny. Warto wiedzieć, czym się od siebie różnią. Pigwa jest drzewem osiągającym wysokość nawet 5 m, a pigwowiec to krzew. Owoce pigwy są większe, kształtem przypominają gruszkę, czasem jabłko i są pokryte meszkiem. Są bardziej miękkie od owoców pigwowca, nieco słodsze, ale zawierają mniej substancji żelujących.
Z owoców pigwowca najczęściej przygotowuje się soki i syropy do herbaty, konfitury i nalewki. Dodaje się je często do wyrobów z innych owoców, by wzbogaciły ich smak i wartości zdrowotne.
Warto wiedzieć, że z uwagi na swoją kwasotę i cierpkość przetwory z owoców pigwowca bywają mocno słodzone. Dlatego osoby z cukrzycą nie powinny z nimi przesadzać.
Przeczytaj również:
Kiedy siejemy lawendę? Zadbaj o piękne fioletowe krzaczki, które chronią inne rośliny w ogrodzie
Nawożenie malin na wiosnę. Najlepsze naturalne nawozy — krzaki będą uginać się od owoców
Pigwa bywa nazywana polską cytryną. Jakie ma właściwości? na INTERIA.TV.