Spis treści:
- Jałowiec – charakterystyka i popularne odmiany
- Jak uprawiać jałowce w ogrodzie?
- Zastosowania jałowca w ogrodzie
- Jakie właściwości mają owoce jałowca?
Jałowiec – charakterystyka i popularne odmiany
Jałowce (Juniperus) to bogata grupa pięknych iglaków, które możemy spotkać w większości polskich ogrodów. Niegdyś gatunek ten był kojarzony przede wszystkim z jałowcem pospolitym – krzewem bądź drzewem, mogącym osiągać nawet 15 m wysokości. Jego charakterystyczną cechą są utrzymujące się przez całą zimę, mocno kłujące igły z wyraźną, jasną smugą biegnącą przez ich środek. Roślina ta późną jesienią zawiązuje czarnogranatowe szyszkojagody, które stanowią surowiec zielarski, a także najlepszy smakołyk dla ptaków. W ogrodach sadzonych jest wiele ciekawych odmian jałowca pospolitego o pokroju stożkowym lub kolumnowym ('Gold Cone', 'Arnold', 'Bruns', 'Meyer' czy 'Sentinel'), bądź płożącym ('Green Carpet', 'Repanda', 'Spotty Spreader').
Warto wiedzieć, że jałowiec pospolity jest rośliną dwupienną. Oznacza to, że występują okazy żeńskie i męskie. Jeśli zależy nam na otrzymaniu owoców, czyli w zasadzie szyszkojagód jałowca pospolitego, w ogrodzie powinniśmy posadzić egzemplarze obu płci. Musimy pamiętać, że owoców innych gatunków nie można spożywać, ponieważ są trujące.
Co ciekawe, mówiąc dziś o jałowcach, mamy na myśli nie tylko jałowiec pospolity i jego odmiany. Aktualnie mamy do wyboru wiele innych jałowców ozdobnych, które są zróżnicowane pod względem wyglądu oraz wysokości roślin. Tak duże spektrum interesujących gatunków i ich odmian pozwala na dobranie idealnego jałowca na swoją działkę. Iglaki te możemy łatwo dopasować zarówno do sporych ogrodów, jak i tych całkiem niewielkich. Bogaty wybór sprawia również, że iglaki te mają wiele zastosowań jako okazy ozdobne i doskonale wpiszą się w rozmaite aranżacje naszych przydomowych przestrzeni.
Płożące odmiany jałowców są doskonałe do zadarniania. Fot. CanvaPro
Jednym z interesujących gatunków jest wolno rosnący jałowiec chiński (Juniperus chinensis), który wyróżnia się zmiennym pokrojem. W zależności od odmiany może być on kolumnowy, krzaczasty lub stożkowy, choć spotkać można także płożące jałowce chińskie. Wśród licznych odmian tego gatunku na szczególną uwagę zasługują:
- Jałowiec chiński 'Variegata' – dorasta do 2-3 m wysokości. Zagęszczoną koronę tworzą gałązki z białymi przebarwieniami, które zdobią łuski oraz niebieskie igły.
- Jałowiec chiński 'Obelisk' – wyróżnia się zwartym, kolumnowym pokrojem. Może osiągnąć 3-4 m wysokości. Odmiana ta jest często wybierana na żywopłoty.
- Jałowiec chiński 'Spartan' – to ciekawa odmiana o szybkim tempie wzrostu. Po 10 latach może dorosnąć do 3 m wysokości. Świetnie nadaje się na żywopłoty, choć równie dobrze prezentuje się jako soliter.
W ogrodzie możemy posadzić również inne jałowce. Rekordy popularności bije jałowiec łuskowaty, którego najpiękniejsze odmiany wyróżniają się krzaczastym pokrojem oraz igłami zabarwionymi na niebiesko. Równie interesujące są jałowce wirginijskie oraz sabińskie.
Przeczytaj również: Nawożenie tui jesienią. Dlaczego tuje potrzebują nawożenia? Czym najlepiej je dokarmiać?
Jak uprawiać jałowce w ogrodzie?
Wszystkie jałowce uznawane są za niewymagające iglaki, które cechuje wysoka zdolność adaptacyjna. Powoduje ona, że rośliny te mogą być z powodzeniem uprawiane w praktycznie na każdej glebie. Jak uprawiać jałowce w ogrodzie? Oto kilka podstawowych wskazówek:
- Stanowisko dla jałowców musi być słoneczne, ponieważ rośliny te źle rosną w miejscach lekko i w pełni zacienionych.
- Najbardziej dogodnym terminem na sadzenie jałowców jest późne lato i początek jesieni. Młode rośliny umieszczamy w dołkach w glebie na takiej głębokości, na jakiej rosły w szkółce. Posadzone jałowce obficie podlewamy.
- Podłoże dla tych roślin – zgodnie z ich nazwą – może być jałowe. Iglaki te dobrze czują się na przepuszczalnych, ubogich w składniki pokarmowe glebach. Nie oznacza to jednak, że nie możemy posadzić jałowców w ogrodzie, w którym jest żyzna gleba. Na takich działkach rośliny te również doskonale sobie poradzą. Najlepiej zapewnić im podłoże o lekko kwaśnym odczynie, choć jałowce nie są szczególnie wymagające względem pH gleby i będą dobrze rozwijać się również na ziemi obojętnej czy zbliżonej do zasadowej.
- Jałowców nie musimy regularnie podlewać, ponieważ świetnie znoszą suszę. Nawadniać warto jedynie świeżo posadzone, młode okazy.
Młode jałowce sadzimy w gruncie na głębokość równą wysokości donicy. Fot. CanvaPro
- Mimo że jałowce nie są wymagające względem zawartości składników odżywczych w podłożu, warto je nawozić, aby ich igły były intensywnie wybarwione. Zasilamy je w dwóch terminach: wiosną i wczesnym latem oraz na przełomie lata i jesieni. Do ostatniego nawożenia wykorzystujemy wyłącznie ubogie w azot preparaty jesienne do iglaków.
- Jałowce w naturalny sposób zachowują atrakcyjny pokrój, ale jeśli przycięcie ich pędów okaże się konieczne, zabieg ten powinniśmy zrealizować od kwietnia do lipca.
- Rośliny te nie lubią zmiany stanowiska, dlatego należy unikać ich przesadzania. Jeśli nie mamy innego wyboru i musimy zmienić miejsce wzrostu jałowca, wykopmy go z całą bryłą korzeniową z dużą ostrożnością. Przesadzanie zaplanujmy na wczesną wiosnę lub początek lata.
- Odporność na mróz poszczególnych gatunków jest zróżnicowana, ale wystarczająco wysoka, aby rośliny te mogły bez dodatkowego zabezpieczenia zimować w ogrodzie.
- Jałowców niestety nie omijają choroby i ataki szkodników. Iglaki te są narażone na rozwój fytoftorozy, rizoktoniozy podstawy pędu i rdzy jałowca. Mogą żerować na nich takie szkodniki jak mączystek jałowcowaty czy tarcznik jałowcowiec.
Zastosowania jałowca w ogrodzie
Jałowce, dzięki licznym gatunkom i odmianom o interesującym pokroju, odznaczają się dużą uniwersalnością. Mają wiele zastosowań w ogrodzie, dlatego nie dziwi ich niesłabnąca przez lata popularność. Jałowce są często wykorzystywane podczas tworzenia rabat, ponieważ stanowią piękne tło dla roślin kwitnących. Szczególnie wysokie egzemplarze wspaniale prezentują się jako solitery, natomiast okazy średniej wysokości sprawdzają się w formie żywopłotów. Odmiany płożące znajdują zastosowanie w postaci roślin okrywowych. Sadzi się je zamiast trawnika, na murkach, skalniakach, skarpach i obrzeżach rabat. Gatunki karłowe idealnie nadają się do uprawy pojemnikowej, dzięki czemu mogą bez przeszkód zdobić nasze tarasy czy balkony.
Jakie właściwości mają owoce jałowca?
Szyszkojagody jałowca pospolitego mają dobroczynne właściwości. Fot. CanvaPro
Ciemnogranatowe owoce jałowca pospolitego, a właściwie szyszkojagody, powszechnie wykorzystywane są jako aromatyczna przyprawa. Trudno wyobrazić sobie bez nich tradycyjne dania kuchni polskiej. Po rozgnieceniu i uwolnieniu żywicznego, intensywnego zapachu, dodawane są przede wszystkim do pieczeni mięsnych, bigosów, gulaszów, marynat i rozmaitych potraw warzywnych. Kuliste owoce jałowca pospolitego doceniane są również ze względu na lecznicze właściwości. Dobroczynne działanie szyszkojagód zawdzięczamy obecności w nich olejków eterycznych, garbników, flawonoidów oraz cennych kwasów organicznych.
Dzięki aktywnym substancjom szyszkojagody jałowca działają przeciwzapalnie, bakteriobójczo, moczopędnie i przeciwreumatycznie. Aromatyczne owoce wykorzystywane są w produkcji preparatów na niestrawność oraz inne problemy przewodu pokarmowego. Warto jednak pamiętać, że nie powinny po nie sięgać osoby zmagające się ze stanami zapalnymi nerek, a także nie można podawać ich małym dzieciom.
Źródło: deccoria.pl
Przeczytaj również:
Co zrobić, gdy świerk brązowieje? Przygotuj oprysk, który zahamuje usychanie drzewa
Co posadzić przy płocie? Tuja już nie jest modna. Sprawdź, co teraz sadzi się przy ogrodzeniu
Antypka to idealny krzew na żywopłot. Jak uprawiać wiśnię wonną?