Spis treści:
- Czy karton nadaje się do kompostowania?
- Jakie kartony można kompostować?
- Jak kompostować kartony?
- Zalety i wady kompostowania kartonów
Czy karton nadaje się do kompostowania?
Karton jest materiałem papierniczym produkowanym głównie z włókien celulozowych pochodzących z drewna. Dzięki temu stanowi bogate źródło węgla, który odgrywa kluczową rolę w procesie kompostowania. W naturalnym rozkładzie materii organicznej ważna jest równowaga pomiędzy materiałami bogatymi w węgiel (tzw. brązowymi) a tymi, które dostarczają azotu (tzw. zielonymi).
Podczas kompostowania mikroorganizmy odpowiedzialne za rozkład materii organicznej potrzebują zarówno węgla, jak i azotu do przetrwania i rozmnażania. Węgiel dostarcza im energii, a azot umożliwia budowę białek i rozwój populacji bakterii oraz grzybów. Optymalna proporcja wynosząca około 3:1 (węgiel do azotu) pozwala na prawidłowy przebieg procesów biodegradacyjnych. Karton, jako bogate źródło węgla, pomaga regulować tę proporcję, szczególnie gdy w kompoście znajduje się duża ilość materiałów „zielonych”, takich jak resztki warzywne czy trawa.
Jakie kartony można kompostować?
Do kompostowania najlepiej nadają się kartony wykonane z czystej celulozy, bez dodatków chemicznych i plastikowych powłok. Powinny być niezadrukowane, niepowlekane i pozbawione metalowych zszywek. Przykłady takich kartonów to:
- opakowania po jajkach – zazwyczaj wykonane z recyklingowanego papieru, dobrze wchłaniają wilgoć w kompoście;
- rurki po papierze toaletowym i ręcznikach papierowych – łatwo się rozkładają i stanowią doskonałe źródło węgla;
- niebarwione pudełka kartonowe – np. kartony po butach czy przesyłkach kurierskich (bez taśm klejących).
W celu przyspieszenia procesu rozkładu możemy rozerwać karton na mniejsze kawałki i zwilżyć go wodą przed dodaniem do kompostownika.
Nie wszystkie rodzaje kartonów są bezpieczne dla środowiska i mikroorganizmów biorących udział w kompostowaniu. Należy unikać stosowania kartonów pokrytych plastikiem lub folią aluminiową, takich jak opakowania po sokach i mleku, ponieważ zawierają warstwy tworzyw sztucznych, które nie ulegają biodegradacji. Kartony woskowane, często używane do opakowań na fast food, są trudne do rozkładu z powodu warstwy wosku. Kartony z intensywnymi nadrukami i powłokami lakierowanymi mogą zawierać szkodliwe farby i lakiery, które mogą przedostawać się do gleby.
Opakowania po jajkach dobrze wchłaniają wilgoć w kompoście. Fot. Laurence Solkulez/Atstock Production/CanvaPro
Jak kompostować kartony?
Zanim wrzucisz karton do kompostownika, rozdrobnij go na mniejsze kawałki – najlepiej o wymiarach około 5 cm. Możesz to zrobić ręcznie, używając nożyczek, lub korzystając z niszczarki do papieru. Mniejsze fragmenty szybciej chłoną wilgoć i łatwiej się rozkładają. Usuń również wszelkie elementy nienadające się do kompostowania, takie jak:
- plastikowe taśmy klejące – często znajdują się na kartonach po przesyłkach kurierskich;
- metalowe zszywki – można je wyciągnąć ręcznie lub przy pomocy szczypiec;
- folie i plastikowe powłoki.
Jeśli karton jest suchy i sztywny, warto go lekko zwilżyć wodą, aby przyspieszyć jego rozkład i ułatwić mikroorganizmom pracę. Karton traktujemy jako materiał „brązowy”, czyli bogaty w węgiel. Aby uzyskać optymalną mieszankę kompostową, należy połączyć go z materiałami „zielonymi”, które dostarczają azotu. Rekomendowana proporcja wynosi około 60 proc. składników „brązowych” do 40 proc. składników „zielonych”. Można to osiągnąć, dodając karton do kompostu razem z:
- suchymi liśćmi,
- słomą,
- trociny lub wiórami drzewnymi (bez chemicznych impregnatów),
- gałązkami,
Możemy zapobiec przesuszeniu kompostu, dodając do kartonu„zielone” odpady w postaci resztek i obierek z warzyw i owoców, świeżo skoszonej trawy, fusów z kawy i herbaty. Dobrze jest warstwować materiały, na przemian układając warstwy kartonu i warstwy bogate w azot.
Przeczytaj również: Kartony na zagonach po zimie. Zebrać czy zostawić?
Karton pochłania wodę, dlatego, jeśli kompost staje się zbyt suchy, można go delikatnie zwilżyć. Kompost powinien być wilgotny jak dobrze wyciśnięta gąbka – ani zbyt suchy, ani zbyt mokry. Regularne przerzucanie kompostu co 1-2 tygodnie zapewnia dostęp tlenu i przyspiesza rozkład materii. Karton działa jak strukturalny materiał napowietrzający, poprawiający cyrkulację powietrza.
Jeśli wrzucisz duże kawałki kartonu w jednej warstwie, mogą się one zbrylić i ograniczyć dostęp powietrza, tym samym spowalniając proces kompostowania. Czas rozkładu kartonu zależy od kilku czynników, takich jak temperatura, wilgotność i rodzaj kartonu. W dobrze utrzymanym kompostowniku rozdrobniony i odpowiednio wymieszany karton może się rozłożyć w ciągu 2-6 miesięcy. Grubszy karton, np. wielowarstwowe opakowania, może potrzebować więcej czasu.
Kartony dorzucone do kompostownika poprawiają strukturę kompostu, a co za tym idzie również gleby. Fot. QuwazMe-Pfoto/CanvaPro
Zalety i wady kompostowania kartonów
Kompostowanie kartonów pozwala zmniejszyć ilość śmieci trafiających na wysypiska i spalarnie odpadów. Dzięki temu przyczynia się do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, takich jak metan, który powstaje podczas rozkładu organicznych odpadów na składowiskach. Jest to również sposób na ponowne wykorzystanie surowców i zmniejszenie potrzeby produkcji nowych opakowań. Wśród pozostałych zalet kompostowania warto wymienić również:
- poprawę struktury kompostu i gleby: karton zwiększa porowatość kompostu i poprawia napowietrzenie. Dzięki temu mikroorganizmy rozkładające materię organiczną mają lepsze warunki do działania. Kompost z dodatkiem kartonu poprawia strukturę gleby, zwiększając jej zdolność do magazynowania wody i zapobiegając jej nadmiernemu zagęszczeniu. Jest to szczególnie korzystne w przypadku gleb gliniastych, które mają tendencję do zatrzymywania wody, oraz gleb piaszczystych, które szybko wysychają;
- zmniejszenie nieprzyjemnych zapachów i wilgotności kompostu: karton pochłania nadmiar wilgoci, zapobiegając powstawaniu nieprzyjemnych zapachów w kompostowniku. Szczególnie przydatne, gdy kompost zawiera dużo wilgotnych odpadów, takich jak resztki owoców, warzyw czy trawa;
- lepsza cyrkulacja powietrza: powietrze jest niezbędne do procesu tlenowego rozkładu materii organicznej. Dobrze rozdrobniony karton poprawia cyrkulację tlenu w kompostowniku i zapobiega gniciu resztek organicznych.
Wady kompostowania kartonów
Jeśli kompostownik nie jest odpowiednio napowietrzany i utrzymywany w optymalnej wilgotności, karton może się zbrylać i rozkładać bardzo wolno. Zwłaszcza grube warstwy kartonu mogą powodować problemy z cyrkulacją powietrza i doprowadzić do gnicia i powstawania nieprzyjemnych zapachów. Możemy temu zapobiec, regularnie mieszając kompost i dbając o jego przewiewność.
W niektórych przypadkach źle przygotowany karton w kompoście może przyciągać gryzonie lub owady, zwłaszcza jeśli znajdują na nim pozostałości po jedzeniu, np. tłuste plamy. Dlatego do kompostu powinny trafiać tylko czyste kartony, bez resztek jedzenia czy tłustych substancji.
Źródła: deccoria.pl
Przeczytaj również:
Kwasy humusowe – co to jest, jak i kiedy stosować?
Kiedy zacząć nawozić róże? Od tego zależy ich bujne kwitnienie latem
Pielęgnacja piwonii na przedwiośniu. Jak przygotować krzewy do bujnego kwitnienia?