Spis treści:
- Lubczyk – charakterystyka
- Jak uprawiać i pielęgnować lubczyk w ogrodzie?
- Lubczyk w kuchni
- Lubczyk – jaki ma wpływ na zdrowie człowieka?
Lubczyk – charakterystyka
Lubczyk ogrodowy (Levisticum officinale), nazywany także lubieszczykiem czy lubiśnikiem, jest znany już od czasów starożytnej Persji. A to głównie dlatego, że już wtedy był ceniony jako afrodyzjak. Jest to roślina wieloletnia, którą w cieplejsze dni możesz hodować nawet na balkonie.
Roślina wyglądem przypomina seler i to właśnie dlatego zalicza się ją do rodziny selerowatych. Dojrzały okaz lubczyku może osiągnąć naprawdę okazały wzrost. Przeważnie lubczyk dorasta do ok. 1,5–2 m wysokości. Roślina nie ma co prawda silnie rozwiniętych gałęzi, ale nie przeszkadza jej to w wytwarzaniu gęstych i obfitych liści. Liście wyrastające z łodyg mają ząbkowane brzegi i ciemnozieloną barwę, są błyszczące, lekko wydłużone, a ich spód jest nieco jaśniejszy.
Lubczyk ogrodowy to roślina, która kwitnie latem. Jego szybki wzrost można dostrzec już od początku czerwca do końca sierpnia. Lubczyk w momencie kwitnienia na wierzchołkach łodyg wytwarza drobne, żółte kwiaty, których średnica jest zwykle równa 3 mm. Kwiaty są skupione w baldachy. Są bardzo okazałe, bujne i przeważnie ich obwód wynosi 15-20 cm. Z kolei korzeń lubczyku może osiągnąć ok. 25–30 cm długości.
Lubczyk wytwarza także owoce, które przeważnie są suche i mają kakaową barwę. Nazywa się je rozłupkami. Co ciekawe, owoce lubczyku rozpadają się na dwie części, czyli tzw. niełupki. Zimą roślina przestaje się rozwijać i aż do wiosny pozostaje w stanie spoczynku. Wraz z nadejściem cieplejszych dni, zarówno część nadziemna lubczyku, jak i ta podziemna powracają do życia. Wówczas roślina wypuszcza świeże pędy i gęste, zielone liście.
Lubczyk używany jest przede wszystkim w kuchni, jako przyprawa o intensywnym zapachu. Roślina ta przez niektórych traktowana jest jako cenny afrodyzjak. Mówi się, że substancje zawarte w lubczyku wspomagają zdrowie człowieka, dlatego zdobył on uznanie także w medycynie ludowej.
Przeczytaj również: Jak pozbyć się mchu z trawnika? Wapno to za mało, jest na to dużo lepszy sposób
Jak uprawiać i pielęgnować lubczyk w ogrodzie?
Sama uprawa lubczyku nie jest mocno skomplikowana i każdy powinien sobie z nią poradzić. Warto jednak zapewnić roślinie odpowiednie stanowisko. Miejsce do uprawy rośliny powinno być ciepłe i słoneczne. Lubczyk lubi także półcień, a nawet cień, więc na mniej słonecznych terenach również urośnie okazale.
Jeśli chodzi o dobór gleby pod uprawę lubczyku, najważniejsze, aby nie była ona zbyt ciężka. Musi być dobrze przepuszczalna, żyzna, próchnicza i uprzednio spulchniona. Dobrze, żeby charakteryzowała się też dużą zawartością wapnia. Pamiętaj, żeby nie sadzić lubczyku w glebie suchej, piaskowej lub gliniastej. Lubczyk nie urośnie też na glebach kwaśnych czy jałowych.
Proces poprawnej uprawy lubczyku z nasion odbywa się poprzez wysiew drobnych ziarenek wprost do gleby. Ważne, aby nasiona siać od razu po ich zbiorze. Robi się to najczęściej przed nastaniem pierwszych przymrozków, a więc późnym latem lub jesienią. Wystarczy wykopać niewielki dołek, na ok. 3 cm, rozsiać nasiona i przykryć je niewielką warstwą podłoża. Co więcej, roślina doskonale rośnie posadzona również na rozsadniku.
Lubczyk nie przepada za mrozami. Dlatego w prawidłowej pielęgnacji lubczyku warto pamiętać o zapewnieniu mu prawidłowej ochrony przed zimnem i wiatrem. W tym celu, jeszcze przed nadejściem pierwszych przymrozków trzeba dobrze zabezpieczyć glebę, w której rośnie lubczyk. Zabieg wykonuje się poprzez obsypanie rośliny niewielką ilością kompostu lub obornika.
Oprócz tego nie powinno się zapominać o podlewaniu roślin. Zaraz po posadzeniu zioła, należy je dość obficie podlewać. Aby roślina prawidłowo rosła, można ją także zasilać nawozami przeznaczonymi do kwiatów ogrodowych. Warto pamiętać o spulchnianiu ziemi i odchwaszczaniu podłoża wokół nowo posadzonych roślin.
Lubczyk w kuchni
Lubczyk to roślina, której często używa się nie tylko do dekorowania dań, ale także dla wzbogacenia smaku niektórych potraw. Ta niezwykle aromatyczna przyprawa stanowi doskonały dodatek do sosów, potraw mięsnych czy rybnych. Liście lubczyku nierzadko są też dorzucane do zup, np. do rosołu, czy stosowane do posypania ziemniaków zamiast koperku. Można też z nich przygotować domowe maggi. Smak lubczyku jest charakterystyczny, lekko gorzkawy, ostry i cierpki. Warto mieć na uwadze, że duża ilość lubczyku dodana do niektórych, mniej aromatycznych dań, może zaburzyć ich prawidłowy smak, dlatego nie przesadzaj z jego ilością.
Lubczyk ma wiele właściwości prozdrowotnych. Fot.123RF.com
Lubczyk – jaki ma wpływ na zdrowie człowieka?
Mówiąc o lubczyku, warto pamiętać o jego cenionych prozdrowotnych właściwościach, które znane były już w średniowieczu.
Lubczyk jest bogaty w olejki eteryczne, a w szczególności ftalidy. Znajdująca się w nich substancja – kumaryna może pomagać nawet w profilaktyce nowotworowej. Składnik ten należy do grupy antyoksydantów, dzięki czemu wspiera przeciwdziałanie rozwojowi wolnych rodników. Substancja, o której mowa, wspomaga także organizm człowieka przy problemach takich jak: skurcze mięśni czy uczucie niepokoju spowodowane przewlekłym stresem. Dlatego lubczyk może być m.in. wsparciem dla kobiet, które przechodzą bolesne i dokuczliwe miesiączki. Ponadto, lubczyk pomaga przeciwdziałać obrzękom, a nawet uśmierzać ból.
Przeczytaj również: Obrywanie liści pomidorów krok po kroku. Po co usuwać pędy pomidora?
Wyciąg z lubczyku mogą stosować osoby, u których występują zaparcia czy problemy jelitowe. Roślina wspiera prawidłową pracę układu pokarmowego. Oprócz tego spożywanie lubczyku wspomaga walkę ze szkodliwymi bakteriami. Dlatego zioło to pomocne jest przy kłopotach jelitowych czy wątrobowych. Dodatkowo, lubczyk sprzyja oczyszczaniu organizmu. Może być spożywany przy problemach takich jak np. nieprawidłowe oddawanie moczu. Roślina wspomaga działanie moczopędne, dzięki czemu pomaga zatrzymać ryzyko pojawienia się kamieni nerkowych.
Oprócz wyżej wspomnianych przykładów zastosowania lubczyku znalazł on swoich zwolenników również w branży produkcji alkoholi i w kosmetyce.
Olejek z lubczyku dodaje się do różnych alkoholi, aby wzbogacić ich smak. Ponadto nalewki zawierające ekstrakt z lubczyku wspierają odporność organizmu człowieka. Lubczyk w nalewce w połączeniu z pieprzem, miodem i cytryną jest często nazywany bombą witaminową dla pobudzenia pracy organizmu, lepszego trawienia, na odporność.
Jak zrobić nalewkę ze świeżych liściach lubczyku? Potrzebne będą:
- 50g świeżych liści lubczyku
- 0,5 l spirytusu
- 0,75 -1 litr wina (najlepiej Chardonnnay)
- kilka ziarenek pieprzu czarnego
- otarta skórka z 2 cytryn
- 3 łyżki miodu kwiatowego
Dno słoja wyłożyć liśćmi lubczyka, wrzucić ziarna pieprzu i skórkę z wyparzonych uprzednio cytryn, zalać spirytusem i winem. Dodać miód. Odstawić na 10 dni w ciemnym miejscu. Co jakiś czas wstrząsnąć słojem. Po 10 dniach zlać nalewkę przez gazę i przelać do butelek (najlepiej ciemnych). Odstawić w ciemnie miejsce. Nalewka lubczyku jest dobra po około 4-6 miesięcy. Osad, który powstaje na dnie, jest naturalny.
Lubczyk znalazł zastosowanie także w kosmetyce, a zwłaszcza pielęgnacji włosów. W sklepach dostępne są produkty zawierające np. żeń-szeń i lubczyk, które pomagają utrzymać zdrowe i lśniące włosy. Maseczki i szampony bogate w lubczyk wspomagają wzrost włosów, a także wzmacniać ich cebulki. Lubczyk dodaje się także do innych produktów pielęgnacyjnych, takich jak: balsamy i olejki do ciała czy perfumy.
Lubczyk to roślina, która bardzo ładnie i szybko się rozrasta. Zioło to możesz hodować zarówno w doniczce na parapecie, jak i w ogrodzie. Cenne składniki odżywcze zawarte w roślinie nie tylko ubogacają smak potraw, ale także wspierają utrzymanie dobrego zdrowia.
Przeczytaj również: Co zrobić, żeby pobudzić bugenwillę do kwitnienia? Uprawa i wymagania bugenwilli w donicy