fot. 123RF/PICSELL
Komplet noży to nieodłączny element wyposażenia każdej kuchni. Zwykle też jeden z bardziej jakościowych i drogich – przywiązujemy dużą wagę do tego, by noże działały niezawodnie, kroiły sprawnie i wygodnie leżały w dłoni. Niezależnie od materiału, z jakiego je wykonano, co jakiś czas będą wymagały naostrzenia, by dalej prawidłowo spełniać swoją funkcję. W jaki sposób ostrzyć noże kuchenne? Jaką ostrzałkę wybrać?
Czym ostrzyć noże?
Najpopularniejszym narzędziem do ostrzenia noży są ostrzałki, czyli kamienie ostrzące. Wyróżniamy kilka rodzajów osełek, które dzieli się ze względu na geometrię, gradację powierzchni ściernej oraz materiał, z jakiego zostały wykonane.
Geometria – na rynku dostępne są ostrzałki płaskie i owalne. Te pierwsze nadają się do ostrzenia większości noży. Kolistych używa się przede wszystkim do ostrzy wklęsłych.
Ostrzenie noży — jaka gradacja
Gradacja osełki — jej „szorstkość” — zawsze powinna być dopasowywana do stopnia stępienia ostrza. Im bardziej tępe, tym niższą gradację należy zastosować – do wyjątkowo nieostrych noży należy wybrać gradację z przedziału 200-400. Wysokie wartości, 100-1200 wykorzystuje się do wygładzania, polerowania ostrza. Jeśli regularnie dbamy o swoje noże i nie dopuszczamy, bo mocnego stępienia i pojawiania się większych ubytków, spokojnie wystarczy nam osełka o przeciętej gradacji 600-800. Jak rozszyfrować oznaczenia stosowane przez producentów? Podana na ostrzałce liczba mówi, ile drobin znajduje się na jednym centymetrze kwadratowym.
Ostrzenie noży — jaki materiał
Osełki wykonuje się z kamienia naturalnego lub jak w przypadku kamieni ceramicznych, z kruszywa syntetycznego. Ostrzałki z kamienia naturalnego są drogie, niewydajne i pracochłonne – powoli ścierają stal, szybko się przy tym zużywając.
Osełki ceramiczne odznaczają się niewielką podatnością na zapychanie oraz twardością dopasowaną do większości stali wykorzystywanych do produkcji noży. Podobnie jak kamienie naturalne, po dłuższym okresie ostrzenia w ich powierzchni pojawiają się pierwsze deformacje i wgłębienia.
Ostrzenie noży kuchennych
Ostrzałki diamentowe wykonywane są z płytek lub prętów, na które naniesiono drobinki pyłu z diamentów syntetycznych. W zależności od jakości ich wykonania mogą służyć bardzo długo, ponieważ nie deformują się jak poprzednio wspomniane materiały. Zapewniają szybkie, efektywne i równomierne ostrzenie. Zakup osełek o dwóch gradacjach wiąże się jednak z wyższym wydatkiem.
Jaki kąt ostrzenia noży kuchennych
Wybór odpowiedniego narzędzia to jedno, drugie to sposób ostrzenia – a w szczególności kąt, pod którym prowadzimy ostrze. Dla noży kuchennych typową wartością jest 20-25 st. Ważne, by stale utrzymywać odpowiednie nachylenie i pracować ruchem jednostajnym. Gdyby ostrzenie na kamieniu bez prowadnic było zbyt wymagające, warto zaopatrzyć się ze specjalne nakładki, które ułatwią tę pracę. Nóż ostrzymy z obu stron. Przed planowanym ostrzeniem, zarówno noże, jak i osełki należy solidnie namoczyć. Również w trakcie ostrzenia klingę spryskujemy wodą, by nie wysychała.
Bezpieczne ostrzenie ostrza pod dobrym kątem umożliwiają systemy ostrzące. To rozwiązanie dobre dla tych, którzy dopiero zaczynają przygodę z „temperowaniem” noży. Występują one w dwóch rodzajach: imadła oraz prętów umieszczonych stojąco pod kątem, tak by układały się w kształt litery „v”.
Jak ostrzyć noże ostrzałką elektryczną
Na rynku dostępne są również ostrzałki elektryczne. Są najprostsze w obsłudze, ponieważ wystarczy jedynie przyłożyć nóż do miejsca ostrzenia i przesuwać nim wzdłuż urządzenia.
Utrzymanie noży w dobrym stanie umożliwi również musak, czyli pręt do ostrzenia. W regularnej pielęgnacji noży nie zastąpi osełek czy systemów ostrzących, jednak będzie bardzo pomocny podczas codziennego przyrządzania posiłków. Podczas krojenia pożywienia na nożu pojawiają się mikrouszczerbiena, które wpływają na jakość pracy z ostrzem. Musak umożliwia bieżące wygładzanie tych uszkodzeń.
Deccoria.pl