Tuje – odmiany najlepsze do ogrodu
Tuja nazywana również żywotnikiem (Thuja) jest jednym z rodzajów roślin iglastych, pochodzących z rodziny cyprysowatych. W naturalnych warunkach żywotniki porastają tereny Azji oraz Ameryki Północnej. W Polsce powszechnie uprawia się trzy gatunki tui, do których zalicza się: żywotnik zachodni (Thuja occidentalis), żywotnik wschodni (Thuja orientalis) oraz żywotnik olbrzymi (Thuja plicata).
Jeżeli chodzi o tuje na żywopłot, to najlepiej sprawdzą się tutaj odmiany o gęstym i zwartym pokroju jak np. żywotnik zachodni "Aurescens" czy żywotnik zachodni “Smaragd”. Tuja “Aurescens” dorasta do 10 metrów wysokości, a jej główną zaletą są charakterystyczne łuski o żółtym wybarwieniu. Z kolei tuja szmaragdowa cechuje się średnio silnym wzrostem – po 10 latach w optymalnych warunkach dorasta do ok. 2,5 metra wysokości. Tuja “Smaragd” wyróżnia się zwartym i bardzo dekoracyjnym pokrojem, a swoją popularność zawdzięcza intensywnie zielonej barwie igieł. Warty polecenia jest również żywotnik zachodni “Sunkist” o szeroko stożkowym pokroju, który osiąga wysokość do 5 metrów.
Wśród najchętniej kupowanych znajdują się także tuje szybko rosnące, w tym żywotnik zachodni “Barabant”, który doskonale nadaje się na formowany żywopłot. Odmianę tę wyróżniają jasnozielone łuski oraz stożkowaty gęsty pokrój. Szybkim wzrostem wyróżnia się również odmiana "Aureospicata" o szeroko stożkowym pokroju, której najmłodsze przyrosty wraz z biegiem czasu zmieniają swoje złociste zabarwienie na intensywnie zielony odcień. Warte polecenia są także odmiany "Martin" oraz "Atrovirens" o zimozielonych, błyszczących łuskach.
Dużą popularnością wśród miłośników ogrodnictwa cieszą się także tuje kuliste, przykuwające uwagę swoim nietypowym wyglądem. Świetnym przykładem jest tutaj odmiana “Danica Thuja occidentalis”, cechująca się niewielkim rozmiarem oraz kulistym i zwartym pokrojem. Polecana jest w szczególności do małych ogrodów. Tuje kuliste stanowią doskonałe uzupełnienie aranżacji skalniaków czy wrzosowisk.
Oprócz wyżej wymienionych odmian w szkółkach i centrach ogrodniczych dostępne są również tuje szczepione na pniu, które obecnie coraz częściej można spotkać w polskich ogrodach. Jedną z bardziej nietypowych odmian żywotnika olbrzymiego jest “Thuja plicata Whipcord”. To odmiana wolno rosnąca o kopiastym pokroju oraz charakterystycznych “sznurowatych”, luźno opuszczonych pędach. Tuje szczepione na pniu ze względu na swój ograniczony wzrost doskonale sprawdzą się w małych ogrodach, a także jako element dekoracji tarasu czy balkonu.
Uprawa tiu w ogrodzie
Tuje są proste w uprawie – odporne na mróz (zwłaszcza odmiany żywotnika zachodniego) i mało wymagające, jeśli chodzi o pielęgnację. W zależności od odmiany tuje najlepiej czują się na stanowiskach słonecznych lub delikatnie zacienionych, osłoniętych od wiatru. Wybierając iglaki do ogrodu, należy pamiętać o tym, że nie wszystkie rośliny preferują półcień, dlatego też przed zakupem warto zapoznać się z wymaganiami uprawowymi danego gatunku.
Tuje posiadają płytki system korzeniowy, dlatego też gleba, w której mają zostać zasadzone, powinna być dobrze użyźniona, bogata w składniki pokarmowe i odpowiednio wilgotna. Zbyt sucha i jałowa gleba może przyczynić się do utraty intensywnego zielonego zabarwienia, a wraz z biegiem czasu do intensywnego gubienia łusek, a nawet całkowitego ogołocenia dolnych gałęzi. To jednak nie wszystko. Tak osłabiona roślina staje się bardziej podatna na choroby grzybowe, które mogą doprowadzić do zamierania pędów. Wówczas konieczne jest użycie specjalistycznego środka grzybobójczego przeznaczonego do tui i iglaków.
Jak sadzić tuje?
Żywotniki można sadzić przez cały okres wegetacyjny – od połowy kwietnia aż do późnej jesieni. Choć tuje charakteryzują się wysoką odpornością na mróz, to warto je posadzić co najmniej 6 tygodni przed pierwszymi przymrozkami. Słabo ukorzenione rośliny mogą przymarzać, co z kolei negatywnie wpłynie na ich dalszy rozwój i wygląd.
Niezwykle istotne w przypadku sadzenia żywotników jest właściwe przygotowanie podłoża, co zniweluje ryzyko tego, że roślina się nie przyjmie. Glebę należy dokładnie oczyścić z chwastów, które mogłyby zabierać im nie tylko przestrzeń i wodę, ale przede wszystkim cenne składniki odżywcze. Przed posadzeniem tuje w doniczkach warto na 10 minut zanurzyć w wodzie, aby bryła korzeniowa odpowiednio namokła. Kolejnym etapem sadzenia tui jest wykopanie głębokiego dołka, który powinien być dwa razy głębszy niż wysokość bryły korzeniowej. Jego dno warto wyłożyć specjalnym podłożem do iglaków, bądź ziemią z domieszką odkwaszonego torfu lub obornika.
Sadząc tuje na żywopłot, należy pamiętać także o zachowaniu optymalnej odległości pomiędzy roślinami - ok. 50 cm oraz co najmniej 50 cm od ogrodzenia. Dzięki temu posadzone iglaki będą mogły swobodnie się rozrastać.
Tuje - pielęgnacja i nawożenie
Jeżeli chodzi o podstawowe zabiegi pielęgnacyjne, to jednym z najważniejszych jest oczywiście regularne podlewanie. Tuje preferują gleby wilgotne, źle znoszą długotrwałe okresy suszy. Warto o tym pamiętać decydując się na zasadzenie żywotnika wschodniego. W miesiącach letnich tuje należy podlewać co najmniej raz w tygodniu, a iglaki uprawiane w pojemnikach i donicach jeszcze częściej. Aby tuje w ogrodzie cieszyły się zdrowym i pięknym wyglądem przez cały rok, powinno się je obficie podlać przed nadejściem pierwszych przymrozków - najlepiej pod koniec października oraz zimą w czasie odwilży.
Choć tuje są stosunkowo niewymagające w uprawie, to warto je systematycznie nawozić. Najkorzystniejszym rozwiązaniem będzie zastosowanie profesjonalnych nawozów do iglaków bądź uniwersalnych nawozów mineralnych bogatych w azot. Nawożenie tui przy użyciu tego rodzaju preparatów należy rozpocząć wczesną wiosną i zakończyć w połowie lipca. Natomiast w okresie od sierpnia do września wskazane jest stosowanie nawozów jesiennych, zawierających w składzie fosfor i potas.
Jak i kiedy przycinać tuje?
W zależności od odmiany tuję należy przycinać w okresie od końca marca do sierpnia – ok. 2-3 razy w sezonie. Regularnego cięcia i formowania w szczególności wymagają tuje posadzone na żywopłot. Dzięki temu zachowa on swój ładny i gęsty pokrój.
Pierwsze cięcie dobrze jest przeprowadzić wczesną wiosną, wówczas warto usunąć wszystkie przemarznięte i porażone pędy. Delikatne przycięcie tui zapewnia jej prawidłowe rozkrzewienie i zagęszczenie. Kolejne cięcie należy przeprowadzić w czerwcu, gdy młode przyrosty zaczynają już ciemnieć. Przycinanie tui w późniejszym terminie zwiększa podatność rośliny na przemarzanie.