Według statystyk Światowej Organizacji Zdrowia, alergia dotyczy 30-40% społeczeństwa. Około 30% cierpi na nieżyt nosa, 5-8% na astmę oskrzelową. W skali kraju dane statystyczne są równie zaskakujące: blisko 50% spośród badanych osób otrzymało dodatnie wyniki w teście skórnym na powszechnie występujące alergeny, w tym brzozę i trawy, a prawie 12% ma objawy astmy*. Nasz kraj zajmuje wysokie miejsce w Europie w zakresie występowania objawów alergicznych.
Reakcje alergiczne są różnorodne i zależą od indywidualnych skłonności do atopii. Osoby cierpiące na astmę, są najbardziej narażone na jej atak po kontakcie z alergenem w ogrodzie, ponieważ pyłki i zarodniki dostają się do płuc podczas oddychania. Prowadzi to do powstania stanu zapalnego. W przypadku kataru siennego, który jest drugą najczęściej spotykaną reakcją alergiczną, objawy ujawniającą się pod postacią uporczywego kataru, łzawienia z oczu oraz opuchlizny. Dzieje się tak w przypadku, kiedy pyłek kwiatowy dostanie się do przewodów nosowych.
Zarejestruj się! | Dodaj galerię!
Wykazane dane statystyczne, prowadzą do różnych wniosków. Przede wszystkim problem nie dotyczy jednostek, lecz sporej części naszego społeczeństwa. Wzrost występowania alergii odnotowuje się na obszarach zurbanizowanych, zatem kwestia opracowywania kompozycji roślinnych i projektowych, powinna dotyczyć nie tylko prywatnych, ale również publicznych założeń zieleni.
Aby umożliwić alergikom korzystanie z ogrodu, stworzono trend „ogrodów przyjaznych alergikom” (ang. „Allergy-Friendly Gardening”). Polega on na stosowaniu gatunków i kompozycji, które nie sprzyjają gromadzeniu się pyłków, pleśni oraz zarodników, będących przyczyną reakcji alergicznych.
Zarejestruj się! | Dodaj galerię!
Projektując ogród dla alergika, należy brać pod uwagę nie tylko konkretne gatunki czy rodziny roślin, lecz same formy nasadzeń. Przykładem są żywopłoty. W gęsto posadzonym żywopłocie gromadzi się wiele pyłków i kurzu, które po przycięciu go, unoszą się w powietrze. Również silny wiatr powoduje ciągłe wprowadzanie zanieczyszczeń spomiędzy niego do otoczenia. Często stosowany ligustr pospolity jest bardzo silnym alergenem. Ostrokrzew może powodować uczulenia skórne. Alternatywą dla żywopłotów, może być używanie przesłon, ogrodzeń oraz niższych nasadzeń np. z pięciornika krzewiastego, róży czerwonawej, przetacznika kłosowego, przywrotnika miękkiego.
Zarejestruj się! | Dodaj galerię!
Kolejnym kłopotliwym aspektem jest trawnik. Produkowane przez trawę pyłki rozprzestrzeniają się po całej przestrzeni ogrodu. Między jej źdźbłami gromadzi się kurz oraz zarodniki grzybów. Na mniejszych przestrzeniach warto zrezygnować z trawnika i zastąpić go nawierzchnią oraz roślinnością okrywową, np. bodziszkiem, czy barwinkiem pospolitym. Jeśli jednak zdecydujemy się na zachowanie trawnika, należy wykonywać częste koszenie, aby nie dopuścić do zakwitnięcia trawy. Istotne jest także usuwanie pozostałości po koszeniu i grabienie.
Mało oczywistą kwestią jest także znaczenie materiału do ściółkowania. Ściółki na bazie kory zawierają grzyby wraz z zarodnikami. Zamiennikiem może być czarna włóknina oraz żwir, który nie ulega pleśnieniu.
Zarejestruj się! | Dodaj galerię!
Najważniejszym aspektem projektowania i prowadzenia ogrodu przyjaznego alergikom jest dobór roślin. Jak już wspomniano, podstawowym czynnikiem alergizującym jest pyłek. Jednak nie wszystkie rośliny wiatropylne są uczulające. Reakcje alergiczne wywołuje pyłek, który występuje w obfitej ilości, jest lekki i mały. Rodzaj pyłku charakteryzuje daną rodzinę, wówczas alergicy są uczuleni na wszystkich jej przedstawicieli. Do rodzin tych należą: klony, olchy, brzozy, leszczyny, buki, dęby, kasztanowce, orzech włoski, morwa, jesiony, topole, wierzby, wiązy oraz trawy. Kolejną grupą roślin, będącą zagrożeniem dla alergików jest rodzina złożonych: astry, chryzantemy, aksamitki i cynie.
Zarejestruj się! | Dodaj galerię!
Osobną grupę stanowiącą potencjalne zagrożenie są rośliny pachnące. Intensywna woń wydzielana np. przez lawendę czy wiciokrzew, mogą działać podrażniająco na alergików. Grupą, której również należy unikać, są paprocie. Z powodu rozmnażania przez zarodniki, występujące w dużej ilości na spodniej stronie liścia, również są alergenem. Dla ogrodu osoby uczulonej najlepsze są rośliny owadopylne, o dużych, pełnych kwiatostanach, które wabią owady. W ogrodzie tym powinny znaleźć się drzewa dwupienne rodzaju żeńskiego, ponieważ nie produkują one wspomnianego, uczulającego pyłku.
Przykłady alternatywnych gatunków dla alergików do zastosowania w ogrodzie:
Rośliny jednoroczne i dwuletnie:
• Wyżlin większy (Antirrhinum majus)
• Niecierpek Waleriana (Impatiens walleriana)
• Petunia ogrodowa (Petunia × atkinsiana)
Zarejestruj się! | Dodaj galerię!
Byliny:
• Tawułka Arendsa (Astilbe × arendsii)
• Ostróżka wyniosła
• Przetacznik kłosowy
Zarejestruj się! | Dodaj galerię!
Pnącza:
• Powojnik ogrodowy
• Róża pnąca
• Winorośl
Zarejestruj się! | Dodaj galerię!
Krzewy:
• Hortensja ogrodowa
• Perukowiec podolski
• Żylistek szorstki
Drzewa:
• Magnolia pośrednia
• Judaszowiec wschodni
• Tulipanowiec amerykański
mgr inż arch. kraj. Anna Waligóra Jędrzejowska
Autorska pracownia projektowa ekoartprojekt
Zdjęcie główne: 123RF/PICSELL
Przeczytaj inne porady naszego eksperta:
Jak chronić rośliny w ogrodach przed upałami
Maj w ogrodzie
Rośliny miododajne, które przyciągną pszczoły w ogrodzie
Mała architektura z wierzby. Jak samemu wykonać altankę ogrodową?
Pielęgnacja ogrodu na wiosnę - jak krok po kroku przygotować ogród na nowy sezon
Jak pielęgnować meble ogrodowe, tarasy, trejaże
Pielęgnacja ogrodu na wiosnę - jak krok po kroku przygotować ogród na nowy sezon
Kalendarz cięcia drzew i krzewów ozdobnych
Zieleń w galeriach handlowych i biurowcach