Zanim przystąpimy do zbioru musimy zapoznać się z właściwościami poszczególnych gatunków, aby wiedzieć, jakie są jej wymagania oraz jakich części rośliny będziemy potrzebować.
Zbiór
Zbiór na suszenie musimy przeprowadzić w momencie, kiedy zioła są najbardziej aromatyczne, czyli najczęściej niedługo przed kwitnieniem (u niektórych gatunków również w trakcie kwitnienia). Owoce i nasiona najlepiej zbierać jesienią. Zioła rosnące w ogrodzie należy zbierać w pogodne, bezdeszczowe dni, najlepiej rano, kiedy tylko zdążą obeschnąć z porannej rosy. Mokre rośliny trudniej ususzyć - ryzykujemy więc, że szybko zgniją. Jeśli chcemy, aby zebrane przez nas rośliny były maksymalnie aromatyczne, musimy zebrać je przed południem. Wysoka temperatura letnich dni powoduje wyparowanie z nich substancji odpowiedzialnych za silny zapach, który powraca dopiero wieczorem.
Zioła najlepiej ścinać sekatorem, ok 10-15 cm nad ziemią, dzięki czemu nie osłabimy ich i będą miały szansę szybko się odrodzić. Zebranych roślin nie umieszczamy w plastikowych, nieprzepuszczających powietrza torebkach. Zbieramy jedynie zdrowe i czyste rośliny.
Okres zbioru będzie zależał od wymagań poszczególnych gatunków, oraz rodzaju pobieranego przez nas surowca. W zależności od odmiany będziemy pobierać korzeń, kłącze, ziele, liście, owoce lub nasiona.
• Korzeń i kłącze – najlepiej zebrać je wiosną zanim roślina wypuści liście lub jesienią, już po obumarciu części zielonej
• Kwiaty – czas zależy od indywidualnego kalendarza kwitnienia gatunku. Zbieramy je jednak w pełni rozkwitu, nigdy przekwitnięte.
Czarnuszka dobra na wszytko. Przeczytaj >>>
• Liście – najlepszą porą na zbiór jest okres przed kwitnieniem. Zbieramy tylko zdrowe, w pełni rozwinięte liście, bez plam, przebarwień i szkodników. Nie obrywajmy jednak wszystkich liści, jedynie jedną trzecią. Zbyt mocno osłabiona roślina może zmarnieć.
• Ziele – to nadziemna część rośliny, którą zbieramy zawsze w okresie kwitnienia. Rośliny o delikatnych łodygach obcinamy tuż nad ziemią.
• Owoce i nasiona – najlepiej zbierać w początkowym okresie dojrzewania. Odmiany o owocach mięsistych, zbieramy w suche i słoneczne dni. Te, o owocach suchych - odwrotnie - w pochmurne, przed obeschnięciem rosy, dzięki czemu nie będą się obsypywać.
Jak pielęgnować lawendę. Przeczytaj >>>
Suszenie
Zioła należy suszyć zaraz po zbiorze. Musimy pamiętać, aby nigdy nie suszyć ziół na słońcu, gdyż zabija ono olejki eteryczne w nich zawarte. Aby zachować to, co w ziołach najlepsze, należy wybrać zacienione, suche i koniecznie przewiewne miejsce, gdyż powietrze pochłania wilgoć. Pomieszczenie, w którym będziemy suszyć zioła powinno być czyste. Rośliny rozkładamy luźno na papierze, bibule, gazie lub płótnie. Możemy je również powiązać w niewielkie wiązki i rozwiesić na sznurku - tak, aby się nie stykały.
Apteka w ogrodzie: żyworódka pierzasta. Przeczytaj >>>
Gotowe zioła łatwo się kruszą. Po tym poznamy, że suszyły się wystarczająco długo. Czas suszenia zależy od warunków panujących w pomieszczeniu. Zazwyczaj jest to okres od kilku dni do kilku tygodni. Jeśli bardzo zależy nam na czasie, możemy zioła suszyć w piekarniku, w temperaturze 30 – 60 stopni, rozkładając je na blasze i lekko uchylając drzwiczki.
Apteka w ogrodzie: oregano. Przeczytaj >>>
Przechowywanie
Zioła przechowujemy w suchych i szczelnych pojemnikach. Mogą nam do tego posłużyć szklane słoiki (najlepiej z ciemnego szkła), oraz materiałowe lub papierowe woreczki. Nigdy nie pakujmy ziół do plastikowych lub foliowych torebek i metalowych puszek. Przed umieszczeniem ziół w pojemnikach, upewnijmy się, że są dobrze wysuszone, inaczej mogą nam spleśnieć. Pojemniki należy trzymać w miejscu nie narażonym na działanie wilgoci i światła. Dobrze jest przechowywać zioła w całości, z łodygami, jak najmniej rozdrobnione. Dzięki temu, maksymalnie zachowają aromat.
Inne sposoby na zatrzymanie świeżości ziół
Nie wszystkie zioła nadają się do suszenia. Niektóre z nich (jak np. pietruszkę czy koperek) najlepiej jest zamrozić. Ponadto tak przechowywane zioła zachowują o wiele więcej świeżości niż te ususzone. Bardzo modnym od niedawna sposobem jest zamrażanie ziół w kostkach lodu. Aby w taki sposób zatrzymać świeżość naszych roślin, należy listki umieścić w formie i wolną przestrzeń uzupełnić wodą. Taka kostka z łatwością może być dodana później do potraw. Ponadto zamrażając w kostkach lodu drobne kwiaty zyskujemy piękną i oryginalną ozdobę stołu.
Apteka w ogrodzie: oczyszczanie organizmu Przeczytaj >>>
Dawnym sposobem na zachowanie ziołowego aromatu jest konserwowanie pędów w oleju roślinnym, oliwie z oliwek lub occie winnym. Aby uzyskać tę aromatyczną przyprawę wystarczy w butelce dobrej jakości oleju, oliwy lub octu, umieścić na trzy tygodnie parę gałązek naszego ulubionego zioła.
Przeczytaj również: