Okres zimowy jest niezbędny dla wszystkich zielonych gatunków, aby w tym okresie przeszły w stan uśpienia i spoczynku. Czas wiosenny oraz letni jest bardzo wyczerpującym okresem dla kwiatów czy krzewów. W stosunkowo krótkim czasie muszą „dojrzeć”, „dorosnąć”, oraz ostatecznie jesienią „zestarzeć się”. Długotrwała jesienna susza osłabia rośliny. Zbyt mała ilość wody uniemożliwia prawidłową gospodarkę mineralną, jest to sygnał dla rośliny, by przejść w stan letargu. Zima jest dla nich okresem wypoczynku, uśpienia, dzięki czemu w kolejnym sezonie letnim stają się odporniejsze i piękniejsze. Prawidłowo pielęgnowane rośliny w sezonie (nawożenie, właściwe cięcie) powinny bez problemu przetrwać chłody i mrozy.
Naturalnie nie wszystkie gatunki są w stanie przetrwać niesprzyjające warunki zewnętrzne bez naszej ingerencji. Szczególnie gatunki pochodzące spoza naszej strefy klimatycznej, muszą zostać osłonięte jesienią. Przy wyborze roślin warto kierować się ich stopniem mrozoodporności. Wiele gatunków nie nadaje się do uprawy w naszych warunkach klimatycznych. Nawet zabezpieczenie pędów może okazać się niewystarczającą ochroną podczas dużych mrozów. Drzewa i krzewy poprzez zrzucanie liści samoistnie zabezpieczają się przed zamarznięciem, zmniejszając jednocześnie metabolizm.
Istnieją dwa rodzaje spoczynku roślin w okresie zimowym. Spoczynek względny jest stanem zahamowanej aktywności wzrostowej rośliny. Powodem przejścia rośliny w stan względnego uśpienia jest niska temperatura, niewystarczająca ilość światła, niski poziom wody. Wystarczy natomiast niespodziewana poprawa wyżej wymienionych czynników, a roślina powraca do aktywności metabolicznej. Wielokrotnie można zaobserwować pierwsze pąki, oznaki życia na drzewach czy krzewach w styczniu, lutym, kiedy temperatura powietrza osiąga wskaźnik znacznie powyżej zero stopni Celsjusza. W stan spoczynku może zapadać cała roślina lub jej poszczególne elementy takie jak pędy, bulwy, czy kłącza, których rozwój zimą zahamowany jest przez inhibitory wzrostu (np. kwas abscysynowy), które pod wpływem wiosennego słońca ulegają rozkładowi i odblokowują rozwój pędów okazów.
Spoczynek bezwzględny powoduje przejście całości rośliny w głęboki stan uśpienia niezależnie od poprawy zmian pogodowych. Nie ustępuje nawet po zapewnieniu optymalnych warunków temperatury i wilgotności, jeżeli nie nadejdzie odpowiednia pora w kalendarzu. Pierwsze przebudzenie rośliny do życia następuje w momencie ustabilizowania warunków pogodowych. Wczesne promienie słoneczne nie przyspieszą wzrostu pędów rośliny.
Przejście rośliny w stan spoczynku chroni je wprawdzie przed szkodliwym wpływem aury zimowej na jej kondycję w przyszłym sezonie, warto jednak zadbać o roślinę, aby wspomóc jej odporność. W tym celu koniecznym jest zasilenie jesiennymi nawozami, które w swym składzie zawierają potas i fosfor. Pierwiastki te wpływają na przyspieszenie procesu drewnienia pędów i wzmacniają system korzeniowy. Chronią również przed inwazją szkodników.
Na rabatach okrywamy pędy roślin agrowłókniną, natomiast ziemię wokół nich ściółkujemy warstwą kory lub gałązkami z iglaków zabezpieczając w ten sposób system korzeniowy.
Inaczej postępujemy w przypadku roślin doniczkowych. Donice warto osłonić warstwą styropianu, a część ozdobną rośliny agrowłókniną. Ustawiamy donice w miarę możliwości w miejscach osłoniętych od wiatru. Mroźny wiatr wyrządza największe szkody naszym okazom.
Wszystkie te zabiegi mają na celu zmniejszyć ryzyko strat w ogrodzie po okresie zimowym. Obecny klimat panujący w Polsce stał się aktualnie sprzymierzeńcem ogrodników, zimy nie bywają już tak mroźnie, jak w ubiegłych stuleciach, w związku z tym ryzyko przemarznięcia krzewów, czy bylin jest znacznie mniejsze. Mimo to uczyńmy wszystko, aby rośliny w bezpiecznym stanie doczekały wiosny.
mgr inż arch. kraj. Anna Waligóra
Autorska pracownia projektowa ekoartprojekt
Zdjęcie główne: 123RF/PICSELL
Przeczytaj inne porady naszego eksperta:
Jak chronić rośliny w ogrodach przed upałami
Rośliny miododajne, które przyciągną pszczoły w ogrodzie
Pielęgnacja ogrodu na wiosnę - jak krok po kroku przygotować ogród na nowy sezon
Jak pielęgnować meble ogrodowe, tarasy, trejaże
Pielęgnacja ogrodu na wiosnę - jak krok po kroku przygotować ogród na nowy sezon
Kalendarz cięcia drzew i krzewów ozdobnych